wyk 9-10 Psychologia emocji i motywacji 9 10, SWPS, emocje i motywy, psych. emocji i motywacji
[ Pobierz całość w formacie PDF ]
Stres i radzenie sobie
w sytuacjach trudnych
Elżbieta Zdankiewicz-Ścigała
SWPS
Co to jest stres?
Stres psychologiczny to złożona
reakcja emocjonalno-
behawioralna
, która pojawia się wtedy, gdy wymagania
sytuacji (środowiska) przewyższają możliwości poradzenia
sobie z nimi przez człowieka. Stres obejmuje szereg zjawisk:
stres fizyczny
–wynikający z przeciążenia organizmu
narażonego na takie bodźce jak hałas czy praca w pośpiechu
stres incydentalny
–reakcja na konkretne zdarzenie będące
źródłem stresu, zwykle o charakterze zagrożenia
stres organizacyjny
–związany z obecnością czynników
specyficznych dla środowiska pracy
stres chroniczny
–będący konsekwencją długotrwałego
przeciążenia organizmu
stres traumatyczny
–pojawiający się w sytuacjach
bezpośredniego zagrożenia życia lub zdrowia osoby
2
Czynniki stresowe
Wśród czynników stresu można wyróżnić:
dramatyczne zdarzenia
(zwykle obejmujące całe grupy), czyli
różnego rodzaju katastrofy, wiążące się z bezpośrednim
zagrożeniem życia lub zdrowia jednostki –charakteryzują się
przeżywaniem ekstremalnie silnych emocji negatywnych,
przeciążeniem systemu samoobrony psychologicznej i
neurofizjologicznej oraz specyficznymi konsekwencjami reakcji
pourazowej, w tym zespołu stresu pourazowego PTSD
poważne wyzwania i zagrożenia
, często o charakterze
krytycznych wydarzeń życiowych –dotyczą one spraw o ważnym
znaczeniu dla celów życiowych jednostki i zakłócają jej
funkcjonowanie w otoczeniu w na tyle radykalny sposób, że
wymagają prowadzenia względnie istotnych i trwałych zmian w
mechanizmach przystosowania jednostki
drobne,
codzienne utrapienia
3
Czynniki stresu organizacyjnego
Czynniki stresowe w środowisku pracy obejmują:
Warunki w pracy
–obciążenie (lub przeciążenie) pracą, presja
czasu, praca zmianowa, zmienność wymagań
Stosunki społeczne
–brak wsparcia społecznego, konflikty,
rywalizacja, styl sprawowania władzy
Struktura i kultura organizacyjna
– poczucie osamotnienia,
brak współpracy i współodpowiedzialności, zła komunikacja
interpersonalna
Rola w organizacji
–dwuznaczność i konfliktogenność roli,
nieadekwatna do roli odpowiedzialność za zadania i ludzi, zbyt
duża zależność
Źródła ekstraorganizacyjne
–problemy rodzinne, trudności
finansowe, konflikty w pracy i w domu, rozłąka z rodziną
Kariera zawodowa
– brak perspektyw rozwoju, status
zawodowy niezgodny z aspiracjami
4
Transakcyjna teoria stresu
Stres psychologiczny –zmiany występujące w
psychologicznych mechanizmach regulacyjnych i
czynnościach pod wpływem różnego rodzaju trudnych
sytuacji.
Stres to „określona relacja między osobą, a otoczeniem, która
oceniana jest przez osobę jako obciążająca lub
przekraczająca jego zasoby i zagrażająca jego dobrostanowi”
(Lazarus i Folkman, 1984).
5
(Lazarus i Folkman)
[ Pobierz całość w formacie PDF ]