wykłady z zarządzania, Finanse i Rachunkowość semestr I, Podstawy Zarządzania
[ Pobierz całość w formacie PDF ]
PODSTAWY ZARZÄ¡DZANIA
Prof. Henryk Bieniok
Wstħp do zarzĢdzania
ZarzĢdzanie Î polega na efektywnym wykorzystaniu czasu, zasobw (inwentaryzacja talentw)w celu
osiĢgniħcia zysku. Nie ma rŇnic pomiħdzy zarzĢdzaniem sobĢ, a przedsiħbiorstwem. W zysku pomaga praca
jako czynnik wartoĻciotwrczy.
Peter Drucker: áNie ma firm efektywnych lub maþo efektywnych, sĢ tylko lepiej lub gorzej zarzĢdzaneÑ
JakiĻ Japoıczyk zarabia 1mln$ za decyzje tak/nie i siħ w nich prawie nigdy nie myli.
Optymalny czas snu 6-8h W kaŇdej wolnej chwili (autobus itp.) coĻ robię by nie marnowaę czasu.
Ryba jak goĻę psuje siħ po 2h. Rozmowa telefoniczna nie dþuŇej niŇ 3 min. Do wypowiedzi 2-minutowej naleŇy
przygotowywaę siħ 5h, a do piħciogodzinnej - wcale.
PrzypowieĻę o talentach.
ZarzĢdzanie
Na poczĢtek wyjaĻnię pojħcia, o ktrych dyskusja, debata, wykþad.
ZARZġDZANIE Î siþa motoryczna (napħdowa) gospodarki (napħdza zyski lub straty).
Na Zachodzie: kierowanie = zarzĢdzanie (management)
wg jednych autorw kierowanie jest pojħciem szerszym od zarzĢdzenia, wg innych odwrotnie Î zaleŇy od
punktu spojrzenia, np.:
- ádla mnie prawa rħka, dla innego lewaÑ
- ákierownica w samochodzie Î dla kierowcy znajduje siħ po lewej stronie, dla pieszego po prawejÑ
Pseudo-definicje kierowania (wg Bienioka):
- praca ájednym palcemÑ
(kier. powinien odpowiednio podzielię pracħ; powinien wskazywaę pracħ do wykonania swoim
pracownikom,
a nie sam jĢ wykonywaę)
(przykþad matki, ktra przez 20 lat gotowaþa obiady; nikt tego nie doceniaþ; pewnego razu podaþa na
talerzu siano; dopiero wtedy rodzina zauwaŇyþa zmianħ Î doceniþa jej starania)
- sztuka pracowania poprzez innych
- skþanianie podwþadnych do wykonania woli kierujĢcego
1
 PODSTAWY ZARZġDZANIA
Prof. Henryk Bieniok
Obiekt kierujĢcy powoduje zmianħ zachowania obiektu kierowanego przy pomocy procesu kierowania.
Na proces kierowania / zarzĢdzania skþadajĢ siħ 4 funkcje:
-
Planowanie
(zawsze zaczynaę od gþwnego celu; wszystko powinno mieę okreĻlony cel; pŅniej pojawia siħ
uzasadnienie; rozmowa bez celu jest bez sensu)
(przykþ. o krlu i celnie strzelajĢcym dziecku, ktre najpierw strzelaþo, a pŅniej rysowaþo tarcze)
áTrzeba drogħ zobaczyę zanim siħ na niĢ wstĢpiÑ
áJak nie wiesz dokĢd idziesz, zajdziesz gdzie indziejÑ
!!! áIm wiħcej czasu poĻwiħcasz na planowanie, tym mniej go pŅniej traciszÑ Bieniok
!!! áCzas to ŇycieÑ - áZarzĢdzanie czasemÑ Bienioka
90% nie sporzĢdza planu na piĻmie
8% sporzĢdza w gþowie
2% sporzĢdza na piĻmie (tylko ci wg B. osiĢgajĢ sukces) ... plan tyg., kwartalny, roczny..
NaleŇy sporzĢdzaę plan rezerwowy.
-
Organizowanie
(przygotowanie, pozyskanie),
przygotowanie np. narzħdzi do sprzĢtania, kto ma co sprzĢtaę. Pozyskaę mat. & Ļrodki.
-
Motywowanie
zrobię by siħ chciaþo tym co siħ nie chce.
Skþanianie, pobudzanie siebie, ludzi zgodnie z celami.
!!! W ksiĢŇce Bienioka áMini-poradnik menadŇera i biznesmentaÑ Uskrzydlanie pracownikw
! Chodzi o to, aby z ochotĢ robię to co robię musisz, aby tego co robię musisz, nie robię tylko dlatego,
Ňe musisz, aby to co robię musisz, robię z peþnym upodobaniem hojnie oddajĢc siħ temu. /Tadeusz
Kotarbiıski áTraktat o dobrej robocieÑ pierwsze dzieþo o prakseologii/
! Modlitwa Ļw. Tomasza áSpraw by mi siħ chciaþo jak mi siħ nie chceÑ
! áMþode drzewko nie smagane wichrem i deszczem, rzadko kiedy wyrasta na silne i zdroweÑ
/Jap/
Narzħdzia motywowania:
ĺrodki przymusu:
Sþaba siþa motywacyjna, czħsto antymotywacyjna.
Materialne Î kary finansowe, pracownik wykonuje swojĢ pracħ na poziomie min. By uniknĢę kary.
Niematerialne Î degradacja, publiczne oskarŇenie, groŅby, publiczna krytyka.
! áBez ochoty nie spore robotyÑ
! áPraca z ochotĢ przerabia sþomħ w zþotoÑ
! áBez wysiþku nie ma sukcesuÑ
ĺrodki przymusu (szczeglnie niematerialne np. publiczna krytyka Î przykþad z obmawianiem mħŇa przy
teĻciowej) powodujĢ efekt negatywnego wzmocnienia, czyli jeszcze pogþħbiania siħ negatywnego
zachowania.
Ganię pracownikw naleŇy w zaciszu gabinetw.
ĺrodki zachħty (nħcĢce):
DuŇa siþa motywacyjna.
2
 PODSTAWY ZARZġDZANIA
Prof. Henryk Bieniok
Materialne nagrody finansowe Î adekwatne do sytuacji np. nie moŇna obiecaę 50 zþ podwyŇki
zarabiajĢcemu 3000 zþ.
Niematerialne Î publiczna pochwaþa, za rzadko stosowane przez polskich kierownikw.
PowodujĢ one efekt pozytywnego wzmocnienia Î powinno siħ chwalię w obecnoĻci innych, publicznie.
-
Kontrolowanie
Î koıcowa i bieŇĢca.
Koıcowa Î zawsze powinna byę przeprowadzona po zakoıczeniu dziaþania, niczego juŇ nie zmienia.
BieŇĢca Î wysokie walory profilaktyczne zapobiegajĢce, lecz powoduje zestresowanie pracownika, jeŇeli
jest prowadzona w nieprawidþowy sposb, np. ciĢgþe go poprawianie.
Wg. Kotarbiıskiego. Nadzr bieŇĢcy w postaci
áinwigilacji czystej poþĢczonej z minimalizacjĢ
interwencjiÑ.
Chodzi tutaj o dyskretny nadzr by pracownik nie wiedziaþ, Ňe jest caþy czas kontrolowany by
nie daÄ™ mu odczuÄ™ nadzoru
i interweniowaę nie za czħsto dopiero jak jest coĻ nie tak.
! áPaıskie oko konia tuczyÑ
Wszystkie 4 funkcje tworzĢ cykl zamkniħty, kontrola powinna dotyczyę wszystkich poprzednich 3
procesw. Czy plan zostaþ wykonany, czy organizacja zostaþa dobrze przeprowadzona itd.
ORGANIZOWANIE
Wg Griffina ogranicza siħ tylko do instytucji
3 aspekty wg Kotarbiıskiego i Zieleniewskiego:
- CzynnoĻciowy Î czynnoĻci organizowania. Np. miejsca pracy, na wykþadach im bliŇej tym lepiej,
organizowanie przyjħcia, koszenie trawnika. Nie tyle organizacja co organizowanie, gþwnie
organizacja pracy
- Atrybutowy Î cecha rzeczy Î wþaĻciwoĻę. Sposb zorg. obiektu bĢdŅ instytucji. Struktura nie rwna
siħ schematowi. Schemat to okoþo 5% struktury. Struktura to podziaþ caþoĻci na coraz mniejsze komrki
org.; podporzĢdkowanie ich. Podziaþ odpowiedzialnoĻci/ Tak dziaþaę by osiĢgnĢę cele. Celem Î rozwj
przedsiħbiorstwa. W Europie Zach. najsþabszy ginie Î najsþabsze firmy, najbardziej bierne najsþabiej siħ
rozwijajĢce upadajĢ. áOstatnich gryzĢ psyÑ. Walka z lenistwem. Tak by nie byþo, Ňe jedni robiĢ
wszystko inni nic. Celem zapewnienie satysfakcji klientowi, ktry jest najwaŇniejszym prac. w firmie.
Przetrwanie poprzez rozwj. Inne znaczenie
strukturalny
.
- Instytucjonalny ÃŽ rzeczowy, podmiotowy, instytucja.
!T. Kotarbiıski: áPrzez organizacjħ zaleŇnie od kontekstu rozumie siħ.
- czynnoĻci organizowania
- osiĢgniħty na skutek takiej czynnoĻci ustrj przedmiotu zþoŇonego, czyli sposb wewnħtrznego
zorganizowania
- sam obiekt tak zorganizowanyÑ
W znaczeniu rezultatowym czyli klasyczne rozumienie organizacji 1+2+3=4
W socjologii
- formalne Î te na piĻmie, regulowany, schematyczny
- nieformalne Î zostajĢ ukþady pozazawodowe, ktre sĢ poza ukþadami formalnymi
Razem tworzĢ organizacjħ rzeczywistĢ.
Od sposobu zorganizowania pracy zaleŇĢ efekty pracy, wyniki, znaczenie. Np. przerzucanie wħgla na ileĻ
sposobw. Przeciwieıstwo dobrej organizacji - dezorganizacja.
! áPoþŇ skĢd wziĢþeĻÑ
! áNajlepsze leki nie sĢ z aptekiÑ
! áCo jednemu zaszkodzi drugiemu pomoŇeÑ
! áKto nie przestrzega porzĢdku ten pþacze w kĢtkuÑ
! áGþupi lekarz to pewna ĻmieręÑ
W dziaþaniu zorg. pojawia siħ nadwyŇka w przeciwieıstwie do dziaþania niezorganizowanego. Wynik biegaczy
na 5000m lepszy jak biegnĢ w grupie niŇ jakby biegli osobno. Dobra org. to 2+2=5.
3
 PODSTAWY ZARZġDZANIA
Prof. Henryk Bieniok
Ten 1 to efekt dodatkowy ÃŽ
synergiczny.
Np. stal - jej wytrzymaþoĻę duŇo wyŇsza niŇ suma wytrzymaþoĻci
wħgla i Ňelaza, podobnie jak mosiĢdz.
Potħgowanie siħ wþasnoĻci, czyli efekt synergiczny
. Pojħcie od medycyny - potħgowanie 2 lekw. MoŇe byę
synergizm ujemny np. alkohol + antybiotyk Nie þĢczy siħ niektrych pokarmw.
Smith zastanawiaþ siħ dlaczego jedne kraje sĢ bogate a inne biedne. Biedne sĢ Ņle zorg. Przykþad produkcja igieþ.
Jeden goĻę wytwarzaþ 100 igieþ na dzieı i wykonywaþ caþoĻę. 10 goĻci wykonywali czynnoĻci átaĻmowoÑ jeden
to drugi tamto itd. Na dzieı 10000 igieþ. 10 goĻci metodĢ pierwszĢ 1000 igieþ. Dobra org. 9000 igieþ dziennie
wiħcej. Efekt wzrost o 900%. Jest to teŇ napħdem postħpu technicznego, poniewaŇ kaŇdy wyk. 1 czynnoĻę stara
siħ jĢ sobie uþatwię.
Warunki dobrego efektu synergicznego:
ZespoþowoĻę i dobra org.
Na efekt synergiczny skþadajĢ siħ:
- facylitacja Î wykonywanie pracy face to face, rywalizujĢ ze sobĢ, co tkwi w ich podĻwiadomoĻci.
Lepszy wynik jednego sprawia, Ňe drugi stara siħ mu dorwnaę
- asystencji Î publicznoĻci np. mecze piþkarskie lepiej siħ gra u siebie
- dobra org. Henry La Chatelier (chemik prawo La Chateliera Î Baula), Kotarbiıski Î abecadþo
praktycznoĻci, cykl dziaþaı zorganizowanych.
JeĻli ogranicza siħ pracħ do tego co konieczne do niczego siħ nie dojdzie, trzeba robię jak najwiħcej ponadto co
konieczne. OszczħdnoĻę czasu: jeĻli spŅnisz siħ na autobus 5 sekund to tracisz co najmniej 15 minut.
Faza preparacji
Î obmyĻlenie i przygotowanie dziaþania (1-4)
MoŇna coĻ osiĢgnĢę bez stresw i siħ nie ánagonięÑ. Zawsze trzeba sobie uĻwiadomię cel.
Powodem do odwiedzin kogoĻ jest ábo dawno tam nie byliĻmyÑ Î to nie jest powd.
WaŇna inteligencja emocjonalna Î apatia.
Np. ile moŇe byę celw jak siħ przyszþo na studia Î duŇo: by uciec przed wojskiem, zdobyę wiedze itp.
wielocelowoĻę. UĻwiadomię sobie trzeba cel nadrzħdny dziaþania. Zastanowię siħ nad Ļrodkami i warunkami
dopiero nastħpnie planowaę dziaþanie. Na koıcu kontrola, czy to co planowaliĻmy jest zgodne z celem.
4
 PODSTAWY ZARZġDZANIA
Prof. Henryk Bieniok
! áBez przygotowania nie ma kazaniaÑ
! Bez przygotowania nie ma kochaniaÑ
!!! 3 razy pomyĻl raz zrb (wg schematu 4 razy pomyĻl raz zrb i raz skontroluj)
! Dþugo myĻl, a prħdko czyı
Uniwersalne zasady podziaþu pracy i produkcji
Jak je moŇna wykorzystaę w swoim Ňyciu. Zasady wg. przysþw, powiedzeı. Znali juŇ je budowniczy piramid
czy muru chiıskiego. Przekazywane z pokolenia na pokolenie.
1.Podziaþu pracy i specjalizacji - juŇ od staroŇytnoĻci, w obecnej postaci Karol Adamiecki
áJeŇeli praca jakiegoĻ zespoþu skþadajĢcego siħ z wielokrotnego powtarzania 2 lub wiħcej czynnoĻci zostanie
podzielona w ten sposb, Ňe kaŇdĢ czynnoĻę bħdziemy wykonywaę oddzielnie Î seriami, albo teŇ powierzymy
osobĢ w tym zakresie wyspecjalizowanym to oglny nakþad pracy i Ļrodkw wytwrczych zmniejszy siħ, a
czynnik uŇyteczny powiħkszy siħ.Ñ
SmithÓa z igþami. Tak jak Ford z linii produkcyjnej, na podstawie efektu synergicznego. Ford od 1892-1912
rħcznie tylko 70 aut dziennie. DziĻ samochd buduje siħ 12 min. Od 1913 roku Ford produkowaþ 7000 dziennie.
Dziħki realizacji prac taĻmowo i zasady j/w
! Chþop do kielni baba do patelni !!! tak tylko w gþupich maþŇeıstwach (naturalny podziaþ pracy).
Nie za daleko idĢca specjalizacja pracy, by siħ nie ograniczyþa do niewielkich jednostajnych ruchw.
O Chaplinie Î tylko 3 ruchy robocze to prowadzi do nawykw automatyzacji ruchw. Podziaþ ten prowadzi do
znuŇenia nie fizycznego co psychicznego, powoduje teŇ niedokþadnoĻę w jej wykonywaniu. W Szwecji nie
stosuje siħ juŇ taĻm, ktre áogþupiajĢÑ czþowieka. Inna metoda to wzbogacanie pracy czþowieka do 15-20 ruchw
wþĢcznie
z samokontrolĢ.
Np. Zmiana kþ w bolidzie podczas wyĻcigu.
2. Koncentracji i scalania
Wykonywanie pracy seriami np. pierwsze mycie szklanek, pŅniej je opþukaę, poþoŇyę niech siħ same suszĢ,
pŅniej analogicznie z talerzami, garnkami, sztuęcami itd.
! Ludzie najbardziej bojĢ siħ wysiþku umysþowego
Zgromadzenie i poþĢczenie wyspecjalizowanych maszyn w jednym miejscu. Np. kaŇdy wydziaþ miaþ swoje
maszynistki okoþo w sumie 20 (niektre pracowaþy po 3 godz inne po 9). Scentralizowanie pracy maszynistek Î
okazaþo siħ, Ňe potrzeba tylko 6.
! Zgromadzenie i poþĢczenie wyspecjalizowanych wykonawcw i maszyn w jednym miejscu i pod jednym
kierownictwem zwiħksza wynik uŇyteczny pracy.
! Siþy zþĢczone mocniejĢ, siþy rozdwojone sþabiejĢ
! Grosz do grosza...
Nie przesadzaę Î gigantomania np. 30 grnikw na jednej Ļcianie.
!Ludzi jak maku roboty ni znaku
3. Zasady harmonii !!!
K.Adamiecki:
- Harmonii doboru organw
- Harmonii czasu w dziaþaniu
- Duchowej
Oznacza, Ňe wyniki pracy ciĢgu produkcyjnego bħdĢ tym lepsze im lepiej zostanĢ dobrane i ze sobĢ
skoordynowane. UczestniczĢ w niej elementy (ludzie maszyny) oraz ich czas. Czasem w Polsce siħ bardzo Ņle
dysponuje.
5
Â
[ Pobierz całość w formacie PDF ]