wyklady, UEK - Ekonomia, Polityka społeczna
[ Pobierz całość w formacie PDF ]
POLITYKA SPOŁECZNA
Cel gospodarowania w skali makroekonomicznej:
-osiągnięcie dobrobytu (trudnodefiniowalengo)
Dobrobyt to maksymalizacja użyteczności.
W= f(Uᵃ, U ᵇ) => maksymalizacja
Uᵃ= f(Xᵃ, Yᵃ)
Uᵇ=f(Xᵇ,Yᵇ) użyteczność osoby b zależy od ilości konsumowanych dóbr i preferencji
Potrzeby są nieograniczone a dobra ograniczone. Dobrobyt w Polsce jest większy niż np. w
Burkina Faso, gdyż w PL możliwość wytworzenia dóbr i usług jest większa niż w BF.
Technologia produkcji to sposób połączenia czynników wytwórczych.
X= f(Kᵡ, Lᵡ) Y= f(Kᵞ, Lᵞ) K to kapitał a L to praca
Kᵡ+ Kᵞ≤ K (zasoby kapitału)
Lᵡ + Lᵞ≤ L (zasoby pracy)
Cały system powinien funkcjonować efektywnie a zarazem sprawiedliwie.
Efektywność- osiąganie lepszych rezultatów z jednostki nakładów
efekty
Efektywność =
Nakłady
Sprawiedliwość jest trudna do zdefiniowania.
Efektywność w sensie Pareto:
Grupa jednostek zwiększa swój dobrobyt przechodząc ze stanu A do stanu B jeżeli
wszystkie jednostki są bardziej zadowolone w stanie B. wersja słaba
Grupa jednostek zwiększa swój dobrobyt przechodząc ze stanu A do stanu B jeżeli
przynajmniej jedna jednostka jest w lepszej sytuacji w stanie B, a żadna jednostka nie jest
w gorszej. Wersja silna
Efektywność nie równa sięsprawiedliwość
Czy rzeczywiście gospodarka działa efektywnie?
W systemie ekonomicznym z doskonałą konkurencją i kompletnością rynku, stan
równowagi jest optymalny w rozumieniu Pareto.
Konkurencja doskonała:
-doskonała informacja (o produkcie, o przyszłości, o cenie)
- ilość podmiotów powinna być taka by żaden nie miał wpływu na cenę ani ze strony
popytu ani ze strony podaży
- wielkość przedsiębiorstw- ich siła rynkowa ( wielkie przedsiębiorstwa w razie
niepowodzenia inwestycji mogą przenieść koszty na inny asortyment lub rynki, mają
możliwość ograniczenia konkurencji np. przez wykup; mogą wykreować modę-
oddziaływać na preferencje konsumentów)
Dlaczego rynki nie są doskonałe?
- powiązania między światem biznesu i polityki (siłą ekonomiczną i siłą polityczną)
- brak barier wejścia i wyjścia
- brak kompletności rynku (brak podaży lub popytu)
·
Efekty zewnętrzne – brak płatności za otrzymaną korzyść lub wyrządzoną stratę
·
Dobra publiczne- nieopłacalne do produkcji na wolnym rynku
-asymetria informacji
-koszty transakcyjne
Niesprawności rynku mikroekonomiczne:
-brak konkurencji doskonałej
-brak kompletności rynku
-zwiększenie nierówności
Niesprawności rynku makroekonomiczne:
- brak stabilności gospodarczej
- wolny wzrost gospodarczy
Kwestie społeczne- efekt asymetrycznych przekształceń w rozwoju gospodarczym, które
powodują zagrożenia społeczne
- efekt niezgodności idei społecznych z rzeczywistością
- problem o wysokim stopniu dotkliwości , kreujący krytyczne sytuacje w życiu jednostki i
zbiorowości implikujący trwałe zakłócenia w funkcjonowaniu społecznym
Określenia polityki społecznej:
- usystematyzowany zbiór wskazówek jak usuwać, a przynajmniej łagodzić
niesprawiedliwość i szkody płynące dla jednostek i społeczeństwa z ustroju pracy
najemnej oraz jak przeciwdziałać narastaniu tych niesprawiedliwości i powstawaniu
nowych szkód
-powołana jest do zaspokajania potrzeb ludzkich w zakresie, który decyduje o
prosperowaniu jednostek, a przez to o prawidłowym rozwoju całego społeczeństwa
- bada zmiany zachodzące w strukturze społecznej pod wpływem celowej działalności grup
społecznych i organów władzy publicznej oraz szuka sposobów celowego
przeprowadzania zmian
- celowa działalność państwa i innych podmiotów w dziedzinie kształtowania warunków
życia ludności i stosunków międzyludzkich
Wnioski z tych definicji :
Polityka społeczna to praktyczna działalność państwa ale również kategoria bardzo
naukowa (która w sposób teoretyczny mówi co w ogóle można zrobić), zajmuje się
sprawami trywialnymi, podstawowymi, jest to zagadnienie trudne gdyż każdy ma inne
potrzeby i inne priorytety.
Cele (wartości), które powinna realizować polityka społeczna
·
Bezpieczeństwo socjalne (zapewnienie dochodów, dóbr i usług w sytuacji wystąpienia
ryzyka socjalnego jak np. bezrobocie, wypadek, starość) – redystrybucja dochodów w
ramach systemu ubezpieczeń społecznych
·
Pokój społeczny (unikanie destabilizacji politycznej)
·
Inwestycja w kapitał ludzki (edukacja, wyrównywanie szans) ; w Europie polityka
prorodzinna związana z problemami demograficznymi
Demografia jest wynikiem poziomu życia, konsumpcyjnego stylu życia, czynników
kulturowych
Europejski model socjalny
Jest oparty na wydajnej gospodarce, wysokim poziomie ochrony socjalnej, edukacji i
dialogu społecznego. Dwa podstawowe znaczenia:
-charakterystyczne dla wspólnych dla wszystkich krajów UE wartości, celów polityki
społecznej realizowanej po II wojnie światowej
- zbiór różnych modeli socjalnych funkcjonujących w krajach europejskich (model
skandynawski, anglosaski, kontynentalny)
Wspólne wartości EMS to
-specyficznie rozumiana zasada sprawiedliwości społecznej- prawo do pomocy dla
każdego obywatela, który znalazł się w trudnej sytuacji życiowej (system minimalnej
gwarancji dochodowych obywateli danego kraju) W UE kraje są bardziej egalitarne i jest
mniejszy poziom ubóstwa, niż w innych krajach socjalistycznych
-konieczność prowadzenia polityki społecznej – problem między polityką ekonomiczną a
społeczną ale polityka społeczna jest konieczna bo niesie wiele pozytywów i wartości
-negocjacyjny sposób rozwiązywania konfliktów- dialog społeczny, uczestnictwo stron,
których problem dotyczy w rozwiązywaniu go
Model UE różni się od polityki USA. Jest bardziej negocjacyjny, silniej regulowany jest
rynek pracy, większy zakres redystrybucji występowanie mniejszych nierówności.
Prowadzenie polityki społecznej
Kto prowadzi politykę społeczną? => ten kto dysponuje środkami i instrumentami do jej
prowadzenia
Instrumenty:
- polityczne (mają prowadzić do konwergencji społecznej wymiany informacji,
doświadczeń, ustalania priorytetów, analizy porównawczo- badawczej, monitorowania
postępów
- prawne( ujednolicanie i harmonizacja przepisów prawa socjalnego- prawo pracy itd.)
-finansowe (EFS, wspieranie różnych projektów socjalnych, finansowe wspieranie rozwoju
zarządzania zasobami ludzkimi) opiera się głównie na regionalnych jednostkach
przestrzennych
Traktat Rzymski (1957) – stopniowe zwiększanie swobody migracji siły roboczej,
zapewnienie świadczeń socjalnych, świadczeń zmierzających do harmonizacji polityk
społecznych)
Europejska Karta Społ. RE (1961)- 19 praw ( do pracy, do godziwego wynagrodzenia,
ochrony zdrowia, zabezpieczenia społecznego, organizowania się i rokowań zbiorowych,
osób niepełnosprawnych do szkolenia się i rehabilitacji itd…)
Karta Praw Podstawowych Praw Socjalnych (1989) – prawo do swobodnego przepływu
siły roboczej, wolność zrzeszania się, ochrona zdrowia i BHP, ochrona zdrowia dzieci i
młodzieży, emeryci itd…)
Europa 2020/ Strategia Lizbońska- założenia GOW, B+R, Europa jako najlepsze miejsce do
życia
Instrumenty w Polsce
-instrumenty prawno- regulacyjne
·
Obowiązek uczęszczania do szkoły do 18 roku życia,
·
Regulaminy studiów
·
Zakaz sprzedaży alkoholu do 18 roku życia
·
Zakaz spożywania alkoholu w miejscach publicznych
- instrumenty finansowe: zasiłki, fundusze celowe FP, FGŚP, PFRON, FUS, KRUS, system
ubezpieczeń dla służb mundurowych, NFZ
Podmioty prowadzące politykę społeczną :
·
Sejm, senat (ustawodawstwo)
·
Wykonanie: rząd ministrowie
·
Szczebel powiatowy: MOPSy, GOPSy
·
III sektor (Caritas, WOŚP, PAH, Monar, Mimo Wszystko)
·
Organizacje pożytku publicznego- finansowanie z 1% podatku
Dobrobyt to maksymalizacja użyteczności, zadowolenia, satysfakcji z konsumpcji dóbr.
Jak mierzyć dobrobyt?
-rzeczywista konsumpcja
-dochód
-wydatki
Dochód to strumień środków finansowych uzyskiwanych z majątku (rzeczowy, finansowy,
ludzki)
Dochód pełny = dochód pieniężny + dochód niepieniężny
Dochód pełny to :
·
Wynagrodzenia
·
Niepieniężne korzyści z pracy
·
Transfery socjalne
·
Dochód w postaci dóbr niepieniężnych
·
Zyski i straty kapitałowe
·
Domniemana renta
Przy kwantyfikacji dobrobytu powinien być brany dochód pełny, w rzeczywistości brany
jest dochód pieniężny. W zależności od wybranej jednostki dochodu będą różne wyniki
pomiaru. W zależności od okresu wynik jest odmienny.
Jak zmierzyć dobrobyt w skali społecznej?
- PNB/ PKB ( w PL PKB > od PNB)
[ Pobierz całość w formacie PDF ]