wyklady pato, studia, 4 rok, patomorfologia, wykłady
[ Pobierz całość w formacie PDF ]
www.lek2002.prv.pl
10 WSPANIAŁYCH SKRYBÓW PREZENTUJE
WYKŁADY
PATOMORFOLOGIA
ROK IV
edycja 2004/2005
w wersji 2006
WYDANIE I
Wyciąg z licencji użytkownika:
Prawa autorskie ® JK
W razie jakichkolwiek niedomówień, błędów, zaniechań, niedopatrzeń, uszkodzeń, uszczerbków
pisać – woland_83@tlen.pl.
www.lek2002.prv.pl
www.lek2002.prv.pl
NOWOTWÓR
Definicja
: Przybytek tkanki własnej organizmu, przypominającej utkanie macierzyste,
którego komórki posiadają właściwości niepohamowanego i niekontrolowanego rozplemu.
NOWOTWÓR:
Łagodny:
−
Rośnie rozprężająco
−
Na ogół wyraźnie odgraniczony, otorebkowany (np. naczyniak
nie!!!!)
−
Nie daje przerzutów
−
Dojrzały histologicznie
−
Nie ma cech atypii
−
Równowaga między zębem a macierzą
−
Obojętny dla ustroju lub o niewielkiej szkodliwości
Złośliwy:
−
Rośnie naciekająco
−
Źle odgraniczony, czasami tworzy pseudotorebkę
−
Daje przerzuty!!!
−
Niedojrzały
−
Cechuje się atypią komórkową
−
Przewaga macierzy nad zrębem (tk. Łączna, naczynia)
−
Doprowadza do śmierci
Miejscowo złośliwy:
−
Nie daje przerzutów
−
Rośnie naciekająco( niszczy tkanki), lub rośnie do dużych rozmiarów, lub ma
zdolność wszczepiania się
Pytania:
1.
najważniejsza cecha nowotworu złośliwego? Daje przerzuty!!
2.
cechy nowotworu miejscowo złośliwego? J.w
Podział nowotworów:
−
nabłonkowe
•
z nabłonka pokrywnego
•
z nabłonka gruczołowego
−
nienabłonkowe, z tkanki:
•
łącznej
•
tłuszczowej
•
chrzęstnej
•
kostnej
•
mięśniowej
•
nerwowej
•
naczyniowej
•
maziówki
•
międzybłonka
•
krwiotwórczej
•
barwnikotwórczej
−
mieszane
•
potworniaki (teratoma)
www.lek2002.prv.pl
2
www.lek2002.prv.pl
−
Różnicowanie
zapoczątkowanie przez komórkę syntezy białek specyficznych dla
określonej czynnościowo linii komórkowej
−
Dojrzewanie
nabieranie cech morfologicznych i czynnościowych kom. Macierzystej
−
Więc: Każdy nowotwór dojrzały jest zróżnicowany ale nie odwrotnie!!
Stopnie różnicowania:
1)
brak różnicowania (neoplasma malignum)
2)
zróżnicowanie rodzajowo - tkankowe (neoplasma malignum EPITHELIALE –
carcinoma; neoplasma malignum NONEPITHELIALE – sarcoma)
3)
zróżnicowanie w obrębie poszczególnych rodzajów tkanek (ca. planoepitheliale,
adenocarcinoma, liposarcoma, chondrosarcoma, neurosarcoma)
4)
zróżnicowanie narządowe (dysgerminoma, folliculoma, adenoma polymorphum, ca.
renale, insulinoma, carcinoid, ca. hepatocellulare)
Stopnie złośliwości: ( G – gradus)
G1. najmniej złośliwy
G2.
G3. najbardziej złośliwy
- !!!Im nowotwór bardziej podobny do tkanki, z której pochodzi tym mniej złośliwy!!!!!!!!!!
Atypia komórkowa:
−
cecha nowotworów złośliwych
−
dotyczy głównie jądra komórkowego
1.
zmiany w obrębie jądra komórkowego:
•
macronucleosis
•
heteronucleosis (różne jądra „ rozdeptane”)
2.
zmiany zawartości chromatyny (interfaza)
•
hyperchromatosis
•
hypernucleosis
3.
zmiana liczby jąderek
4.
zmiana wyglądu jąderek
5.
nieprawidłowe figury podziału, np.
•
lepkość chromosomów ( antyfaza)
STOPNIE ZAAWANSOWANIA:
1.
system TNM
T - tumor (wielkość)
N - nodulus
M - metastasis (M0 brak; M1 obecność
przerzutów odległych)
2. system ANN ARBOR dla ziarnicy złośliwej
3. system DUKESA dla raka jelita grubego
SZERZENIE SIĘ NOWOTWORÓW:
1.
mechanizmy decydujące o naciekaniu nowotworu:
•
ucisk ( rozpychanie się ) przez rosnącą masę nowotworową
uwalnianie enzymów litycznych przez nowotwór
•
www.lek2002.prv.pl
3
www.lek2002.prv.pl
2.
drogi przerzutów:
•
przez jamy ciała
•
przez PMR
•
przez kanały naturalne
•
przez naczynia krwionośne (mięsaki)
•
przez naczynia limfatyczne (raki)
−
ale np. drogą nacz. krwionośnych
rak sutka, gruczołu krokowego, nerki, forma raka
tarczycy
−
drogą nacz. limfatycznych
niektóre nowotwory naczyń, rhabdomyosarcoma, sa.
synoviale, sa. epithelioidales, sa. clarocellulare
Uwaga test!!!:
Najczęstszy materiał zatorowy:
1.
skrzeplina
2.
kom. Nowotworowe
−
Nowotwory OUN nie dają raczej przerzutów, a jak już to przez PMR
−
Brak torebki nie świadczy o naciekaniu (złośliwości)
−
W nowotworze złośliwym kom. łatwo odrywają się, wciskają pomiędzy kom. zdrowej
tkanki i niszczą ją. !!To kom. nowotworowe penetrują zdrową tkankę, nigdy odwrotnie.
Kom na obwodzie są bardziej aktywne nie te na środku.
−
Na obwodzie nowotworu
angiogeneza. Im silniejsza tym bardziej agresywny
nowotwór
−
Oporne na naciekanie:
•
tk. Chrzęstna
•
więzadła
•
ściana tętnic
−
Łatwo penetrowane:
•
żyły
•
ściana naczyń limfatycznych
•
tkanka łączna luźna
Wpływ nowotworu na ustrój:
1.
nowotwory łagodne mogą dawać objawy zależne od:
•
umiejscowienia (np. przełyk, przewód żółciowy, macica
ból, krwawienie,
trudności w zajściu w ciążę)
•
czynności hormonalnej (np. gruczolak trzustki, przysadki )
•
powikłań (rzadziej, np. oderwanie się mięsaka macicy i zapalenie)
•
przemiany złośliwej (!! Rzadko)
2.
nowotwory złośliwe
•
miejscowo
niszczą tkanki
•
ogólne
doprowadzają do wyniszczenia (cachexia) i śmierci
−
!! Do przemiany złośliwej nowotworów łagodnych dochodzi bardzo rzadko, ale, np.:
•
gruczolak pęcherzykowy tarczycy
•
brodawczak wewnątrzprzewodowy sutka
•
nerwiakowłókniak
•
gruczolaki przewodu pokarmowego
www.lek2002.prv.pl
4
www.lek2002.prv.pl
Objawy kliniczne
nieswoiste:
−
wyniszczenie ( cachexia; innanitio – wyniszczenie nienowotworowe)
−
gorączka
−
zmiany we krwi:
•
niedokrwistość / nadkrwistość
•
leukopenia / leukocytoza
•
trombocytopenia / trombocytoza
•
nadkrzepliwośc
•
afibrynogenemia
−
nadciśnienie
−
nieprawidłowe odczyny immunologiczne
Stany przedrakowe (przednowotworowe):
−
stany chorobowe na podłożu którego częściej niż w innych okolicznościach dojdzie do
neoplazji
1. dziedziczne
−
xeroderma pigmentosum
rak skóry (carcinoma spinocellulare)
−
rodzinna gruczolakowatość jelita grubego
łagodne nowotwory, które mogą ulec
zezłośliwieniu, stąd usuwa się całe jelito grube (> 200 polipów, >60
gruczolakowatość mnoga)
−
choroba Recklinghausena (neurofibromatosis)
mnogie nerwiakowłókniaki złożone z
kom. Schwanna i fibrocytów, mogą ulec zezłośliwieniu do neurosarcoma
2. nabyte
−
przewlekłe zanikowe zapalenie żołądka (gastritis chronica atrophica)
−
metaplazja jelitowa błony śluzowej żołądka (niepełna z sulfomucynami)
−
wrzodziejące zapalenie jelita grubego
−
choroba Leśniowskiego - Crohna
−
gruczolaki przewodu pokarmowego
−
nadżerka cz. pochwowej szyjki macicy (nieuleczone postacie)
−
przewlekłe przetoki zapalne (np. w gruźlicy)
−
rogowacenie białe (leukoplakia)
z wyjątkiem przełyku!!!
−
rogowacenie starcze naskórka (keratosis actinica, senilis)
−
gruczolak pęcherzykowy tarczycy
−
brodawczak wewnątrzprzewodowy sutka
Metody badania histopatologicznego:
1.
bad. histologiczne
bad. wycinków tkankowych
2.
bad. cytologiczne
bad. rozmazu z tk. nowotworowej
3.
bad. śródoperacyjne
np. zamrożenie w kriostacie
4.
immunohistochemia
wykrycie antygenów specyficznych dla tkanki, np. tk.
mięśniowa
desmina, m. gładka
aktyna mm. gładkich, poprzecznie prążkowana
mioglobina
5.
oznaczanie markerów w m. e. (mikroskop elektoronowy)
−
!!Nowotwory w różnych miejscach mogą różnie wyglądać ( szczególnie mięsaki ), więc
nigdy nie dzielić materiału!!!!
www.lek2002.prv.pl
5
[ Pobierz całość w formacie PDF ]