wyklad 1. Komorka, Protetyka, Histologia
[ Pobierz całość w formacie PDF ]
Joanna Łapioka
Wykład 1 Komórka
Histologia
grhitó=tkanka+logo=naukatonaukaobudowieicynnocitkanek
Tkanka
toepółkomórekopodobnejbudowieiunkcji
Komórka
to podstawowa jednostka strukturalna i funkcjonalna organizmu wykazującawytkie
cechymateriiżywej
Cytologia
– naukaokomórce(jejbudowieiunkcji)
Narząd
(organ) – cdorganimupełniącaokrelonąunkcjepółkilkutkanek
Organizm
– itotawktórejachodąproceyżycioweodżywianieoddychaniewydalanie
romnażaniewrotirowójpremianamateriidolnadoamodielnegożycia
Organella komórkowe
1 Błona komórkowa
Modelpłynnejmoaiki(1972)- SingeriNicolonopublikowaliteorimodelupłynnejmoaiki, w
którejbiałkapływająwdwuwartwielipidowejanuronewróżnymtopniuBłonatakajet
aymetrycnapłynnaidynamicna
Składchemicny
a)
lipidy: fosfolipidy, cholesterol, glikolipidy
b)
białkaintegralne(niedaiichuunądbłonybeniceniajejtruktury)i
powierzchniowe: glikoproteidy, lipoproteidy
c)
cukrywpołąceniubiałkamiilipidamiwartwyewntrnejkomórkitworąglikokalik
Błonakomórkowajetaymetrycnabo
naewntrnejpowierchnipoiadaglikokalik
kładchemiczny oolipidówjetinnynapowierchniewntrznej niżna
wewntrnej
Błonakomórkowajetpłynnaidynamicnaponieważ
Zarównooolipidyjakibiałkamogąwykonywadruchywokółwłanejoipreuwadibocnie
wyuwadirochyladłaocuchykwaówtłucowychcąteckicholeterolumogąteż
premiecadijednejwartwy błonydodrugiej(twruchylip-flop)
Funkcje błony komórkowej
Oddielakomórkodrodowikaewntrnego(achowaniemikrorodowikakomórki)
Wytwarza struktury powierzchniowe (mikrokomkirki)
Wytwarapołąceniamidykomórkowe
Odbieraiprekaujeygnały(unkcjareceptorowa)
Ucetnicywruchachwewnątrkomórkowychicałejkomórki
Jetrodowikiemreakcjienymatycnychprebiegającychnapowierchnikomórki
Uczestnicywtranporcieubtancjidowntrainaewnątrkomórki
Uczestniczy w reakcjach immunologicznych
Ochronakomórkipredcynnikamiiycnymiichemicnymi
Roponawaniekomórek(białkaadheyjne)
Kontaktymidykomórkowetworenietkanek
Funkcje białek błony komórkowej
Budulcowa
Enzymatyczna
Transportowa
Receptorowa
Tranport przez błony
Dyfuzja = transport bierny = transport prosty
=cąteckimigrująceropucająiw
błonieidyundujągodniegradientemtżeobeudiałuenergiidotycymałych
cątecekropucalnychwtłucachbeładunkuelektrycnegonpteroidymocnik
gay(tlenaotdwutlenekwgla)
Transport ułatwiony = dyuzja ułatwiona
=godnygradientemtżeobeudiału
energiipryudialebiałekbłonowych (transportowych):
Kanałów– obarówhydroilowychwobrbiebiałektranbłonowychprenikaprenie
wodaijony(cąteckimająceładunekelektrycny)kanałymogąbydtaleotwartelub
otwieradipodwpływemmianypotencjałubłonowego(npkanałyodowewbłonie
komóreknerwowych)lubpopryłąceniuliganda(najcciejhormonulub
neuroprekanikanpkanaływapniowe)
Białkanonikowe– wiążątranportowanącąteckpojednejtroniebłonyipomianie
konormacjiuwalniająpodrugiejtronie(tranportnpcukrówiaminokwaów)
Transport aktywny
– prenoeniecątecekwbrewgradientowitżeowymagaudiału
białekprenonikowychinakładuenergiinppompaodowo-potaowa(tranportjonów
potaudokomórkiaodunaewnątr)
Transport pcherzykowy =cytoza
=tranportwytworeniempcherykówwymaga
udiału cytokieletuinakładuenergii
Egzocytoza –
tranportnaewnątrkomórki(wbudowaniembłonyotacającej
pcherykwbłonkomórkową)możeodbywadiwpoóbciągły(egocytoa
kontytucyjna)lubpodwpływemdiałaniabodca(egocytoaregulowana)
Endocytoza –
tranportdowntrakomórki
Pinocytoza –
endocytoaubtancjipłynnych
Transcytoza –
odmiana pinocytozy, polega na przetransportowaniu pobranych substancji
i wydzieleniu ichpodrugiejtroniekomórkinpwkomórkachródbłonkanacyo
krwiononych
Fagocytoza –
endocytoaciałtałych
2 zkielet komórki
a)
Mikrotubule
rednica ok 25 nm
Funkcje mikrotubul:
Nadająktałtkomórcetworąiodpowiedialnąaromiecenieorganellibłoniatych
Ucetnicąwtranporciepcherykówiorganellikomórkowych
Tworącentrioleciałkapodtawnekieletrekiwitekgenerująichruch
Tworąwrecionokariokinetycne
b)
Miktofilamenty
rednica ok 6 nm
G aktyna – niespolimeryzowana
F aktyna – spolimeryzowana (Fibrylarna)
Włókienkaor6nmgrupująiwpckilubtworąpretrenneieci
Funkcje mikroilamentów
Tworąkieletpodtrymującybłonkomórkową(połąceniebiałkamikotwicącymi)
Uczetnicąwtworeniupołąceomidykomórkowych(połąceniebiałkami
tranbłonowymi)
Tworąwartwkorowąwartwcytoplamy– ochrona przed urazami mechanicznymi
Ucetnicąwpremiecaniuikomórekitranporciewewnątrkomórkowym(połącenie
z białkamimotorycnymi)
Inicjująpodiałcytoplamypodcapodiałukomórek
Ucetnicąwkurcukomórekminiowych
Tworąrąbmikrokomkówitereocilii
c)
Filamenty porednie
Zbudowane z białekibrylarnychnaobukoocachdomenyglobularneawrodkuwłóknite
możliwaagregacjatrukturaprypominnurbrakbiegunowocitrukturytałe, niepodlegają
depolimeryzacji
-
Filamentykeratynowe(cytokeratyn)wkomórkachnabłonkowych
-
Filamentywimentynowewkomórkachtkankiłącnej
-
Filamenty desminowe w komórkachminiowych
-
Glioilamentywkomórkachglejowych
-
Neuroilamentywkomórkachnerwowych
-
Laminyjądrowewjądrachkomórkowych
Funkcja ilamentów porednich
•
Odpornodmechanicnakomórek
•
Tworeniepołąceomidykomórkowych
•
Utrymywaniektałtukomórek
•
Wzmacnianie struktury wypustek cytoplazmatycznych
3 Jadro komórkowe
Zawierainormacjgenetycnąwpotacikwaudeokyrybonukleinowego(DN)
Ilodjąderwkomórce
Jedno – wwikocikomórek
[ Pobierz całość w formacie PDF ]