wykł5 - nadobowiazkowy, Studia, IV ROK, Konie, IV KONIE, dla Wojtka, TOXY, tydz3
[ Pobierz całość w formacie PDF ]
Katedra Biochemii , Farmakologii i Toksykologii
Wydział Medycyny Weterynaryjnej
Uniwersytetu Przyrodniczego we Wrocławiu
Zatrucie zwiÄ…zkami selenu
opracował prof. dr Marcin Świtała
Materiały wykładowe z przedmiotu
Toksykologia weterynaryjna (tydzień 3 w. 5/2011)
WSTĘP
Selen tworzy związki na różnym stopniu utlenienia +6 (tworząc
seleniany
SeO
4
-2
), +4 (tw. seleniny
SeO
3
-2
), -2 (tw. selenki
Se
-2
)
Selen może występować w naturze w dużej ilości w glebie
(północno-zachodnia części Stanów Zjedno-czonych,
zachodnia Kanada , Irlandia i Australia.) Występuje
zarówno w związkach nieorganicznych jak i organicznych.
Gleby które mają odczyn zasadowy zawierają dobrze
rozpuszczalne i przyswajalne seleniany.
Rośliny rosnące na tych terenach zawierają duże stężenia
selenu, szczególnie te, które posiadają zdolność
kumulowania tego pierwiastka. Gleby kwaśne, żelaziste lub
torfowe zawierają trudno dostępne dla roślin selenki metali.
Selen występuje także w zanieczyszczeniach
przemysłowych.
Jest stosowany w przemyśle metalurgicznym,
szklarskim, do barwienia włókna szklanego, wyrobu
soczewek, porcelany, wykorzystywany jest jako
przeciwutleniacz w wulkanizacji, oraz jest składnikiem
pestycydów.
Selen otrzymuje siÄ™ jako produkt rafinacji miedzi.
Stwarza to realne niebezpieczeństwo zatrucia dla ludzi
pracujących przy produkcji w tych zakładach.
Selen jest niezbędnym dla życia mikroelementem. Bierze
udział w procesach osłaniających organizm przed
destrukcyjnym działaniem wolnych rodników.
Selen jest składnikiem peroksydazy glutationowej - enzymu
o działaniu przeciwutleniającym. Zawarty w niej glutation
reaguje z nadtlenkami (H
2
O
2
).
Końcowym produktem tej reakcji jest cząsteczka H
2
O.
Zapobiega to tworzeniu się aktywnych rodników tlenowych
i ochrania m.in. lipidy błonowe przed procesem
peroksydacji. Podobne właściwości posiada witamina E.
Na tej drodze Se i wit E chronią organizm przed wpływem
czynników mutagennych.
ETIOLOGIA
Zatrucia roślinami zawierającymi nadmiar selenu są
najczęściej przyczyną zatruć selenem. Do roślin tych
zalicza się m.in. gatunki należące do rodzaju Astragalus,
Stanleya, Oonopsis.
Zatrucia selenem pochodzącym z innych źródeł
(zanieczyszczeń przemysłowych, dodatków paszowych i
leków) praktycznie nie występują.
W Polsce zatrucia selenem nie stanowiÄ… problemu
toksykologicznego.
[ Pobierz całość w formacie PDF ]