wykład 4, Ebok ▀▀▀▀▀▀▀▀▀▀▀▀▀▀▀▀, Jezyki Obce, język Islandzki, Literatura ...
[ Pobierz całość w formacie PDF ]
Historia Literatury Islandii
03.03.2009
1. Edda ( znaczenie )
-
prababka – pierwsza z pieśni;
-
oðr – poezja;
-
edo – komponuję, opowiadam;
-
kwestia znaczenia nie jest jednoznaczna;
2. Tematyka i ramy czasowe
- okres powstawania od IX do XI w
( Voluspå – X/XI w )
-
całość Eddy spisana w XII – XIII w
-
tematyka:
-
pieśń o bogach;
-
pieśń o bohaterach;
3. Pojęcie religii
-
w czasach wikingów nie istniało słowo oznaczające wyłącznie religię ( nie było słowa
na religię );
-
'siðr' – obyczajność, moralność;
-
religia była oczywistą częścią kultury ( nie było potrzeby by to wyróżniać );
-
uświadomienie odrębności religii dopiero w konfrontacji z chrześcijaństwem;
- 'Heiðnn' – ugór/ poganin;
- en hedning (obecnie ) = poganin
- hede = pustkowie ( obrzeże, peryferia )
- 'Heiðnn dóm' – poza religią ( pogaństwo )
- coś co jest poza...
- kristinn dom – chrześcijaństwo;
Heiðinn dómr
vs
Kristinn dóm
- politeizm;
- monoteizm;
- etniczność ( ograniczenie do grupy
- uniwersalizm ( pragnie
etnicznej );
ogarnąć całą ludzkość );
- brak dogmatów;
- dogmaty;
- doczesność ( co robić by przeżyć )
- transcendentalność;
- tradycja;
- nauka;
- zdecentralizowanie ( brak instytucji );
- instytucjonalizacja;
- przewodniczenie ceremoniom
- przewodniczenie rytuałom
i rytuałom: kobiety i mężczyźni;
i ceremoniom:tylko mężczyźni
1 ©
- wiara w przeznaczenie;
- wiara w boga = wszechmoc;
- honor – wstyd/ hańba;
- grzech – łaska – zbawienie/
potępienie;
4. Rękopisy
-
Codex Regius
( ca 1270 );
-
Codex AM
( XIVw );
-
Hanksbok
( XIII – XIV w ) - spotkanie Odyna z Wolwą;
5. Wersyfikacja
a.
fomyrdislag
– 8 wersowa strofa/ pieśni epickie – Voluspå;
b.
ljodahattr
– 6 wersowa strofa/ monologi, dialogi, reguły ( Hávamál );
c.
malahattr
– 4 wersowa strofa/ np. Atlamál;
6. Heiti
- omówienia ( parafrazy ) słów pospolitych wykorzystujące m.in. pars pro toto / metonimie;
- słowa bardziej wyraziste, poetyckie;
7. Kenning
- swoiste, często wieloczłonowe metafory;
8. Kompozycja
- monolog ( Wolwa mówi czasem o sobie 'ja' a czasem 'ona' – nabierając do siebie dystansu );
- trzy płaszczyzny czasu i przestrzeni;
PUSTKOWIE
- teraźniejszość
Spotkanie Wolwy
z Odynem
HALA
- słuchacze
„teraźniejszość”
czas
mitologiczny obejmujący
przeszłość i przyszłość
2 ©
9. Wieszczba Wolwy =
Voluspå
( dosłownie wróżba Wolwy )
-
Seiðr
– zbiór praktyk wykonywanych przez Wolwę;
uprawiane przez kobiety ( rzadko mężczyźni – było to oznaką homoseksualizmu );
Asowie się nauczyli od Frei;
Odyn też posiadał tę umiejętność co mogło świadczyć o pierwiastku żeńskim;
- Voluspå – przepowiadanie przeszłości ( tłumaczenie jej ) i przyszłości;
10. Kim była
Wolwa
?
-
nie tylko w świecie mitycznym;
-
faktycznie istniały w świecie wikingów;
-
odpowiednik rzymskich Sybilli czy szamanów = przewodnictwo religijne = funkcja
społecznościowo-doradcza;
-
dojrzałe kobiety;
-
w Sadze o Eryku – duży opis funkcji Wolwy w społeczeństwie;
-
Voluspå – nie wiemy skąd pochodzi;
nie jest olbrzymką ale razem z nimi była wychowywana, którzy się nią opiekowali;
-
Wolwa starsza od bogów – długowieczna;
11. Ragnarok
- zagłada mocy - ( Regin – siły, Rok – skjebe/ mørke );
- trzy obszary motywów w mitach o upadku bogów;
a. kosmiczna katastrofa ( planety zmienią swoje położenie );
b. załamie się porządek społeczny ( brat przeciwko bratu );
c. walka bogów z olbrzymami;
12. Voluspå – walka między pierwiastkiem męskim a żeńskim;
I
pojawienie się olbrzymek ( strofa 8 );
II
wkroczenie Norn ( strofa 20 );
III
przybycie Gullweig ( strofa 21 );
IV
Heid ( strofa 22 );
V
walkirie prowadzone przez jedną z Norn – Skuld ( strofa 31 );
VI
olbrzymka Sygin, żona Lokiego ( strofa 35 );
3 ©
[ Pobierz całość w formacie PDF ]