z okladki o naszej kasie przedzjazdowo, ZHP, Metodyka
[ Pobierz całość w formacie PDF ]
Liczba, a przede wszystkim objê-
toœæ interesuj¹cych artyku³ów
przygotowanych do rubryki przed-
zjazdowej do tego numeru by³a tak
du¿a, ¿e zdecydowaliœmy siê prze-
znaczyæ na nie wiêcej ni¿ zwykle
miejsca.
Zachêcamy do ich uwa¿nego prze-
czytania, aby dowiedzieæ siê, co
by³o i co mo¿e byæ...
O NASZEJ
KASIE
PRZEDZJAZDOWO
redakcja
S£OWO OD NACZELNIKA...
Prowadz¹c dyskusjê przedzjazdow¹, wnikamy we wszystkie dziedziny
¿ycia Zwi¹zku, nie tylko te, które bezpoœrednio wi¹¿¹ siê z misj¹ i celami
wychowawczymi organizacji. Nie uciekniemy te¿ od tematyki finansowej
i gospodarczej. W tej dziedzinie dzia³o siê w minionej kadencji tak du¿o,
¿e nie sposób znaleŸæ instruktorów, których nie dotknê³y zmiany w tym
obszarze i nie myœlê tylko o nieœmiertelnym temacie sk³adek cz³onkow-
skich, ani o tzw. starych d³ugach (publicznoprawne, za remont „Zawiszy”,
sk³adki do organizacji skautowych). W tej ostatniej sprawie jakiœ czas temu
wypowiada³ siê na ³amach „Czuwaj” Skarbnik ZHP i zapewne zaktualizu-
je swoje dane po zatwierdzeniu sprawozdania finansowego w po³owie roku.
Mijaj¹ca kadencja to przede wszystkim nowy – uchwalony przez Radê
Naczeln¹ – program ekonomiczny. Tak wiêc nasze dzia³anie w tym obsza-
rze nie by³o zbiorem przypadkowych inicjatyw, ale konsekwentn¹ reali-
zacj¹ planu, wynikaj¹c¹ z oceny sytuacji, rozwijaj¹c¹ zalecenia jednego
z celów „Strategii rozwoju ZHP w latach 1999–2007” oraz „Stanowiska
XXXII Zjazdu ZHP w sprawie tworzenia warunków finansowo-ekono-
micznych do stabilnego i niezale¿nego dzia³ania Zwi¹zku Harcerstwa Pol-
skiego”. Warto zauwa¿yæ, ¿e ZHP jest jednym z najwiêkszych stowarzyszeñ
w Polsce, a skala obrotów finansowych (wliczaj¹c akcjê letni¹) i zakres
posiadanych sk³adników maj¹tkowych – przy uwzglêdnieniu, ¿e jako wy-
j¹tek spoœród „wielkich” prowadzimy dzia³alnoœæ w ramach jednej osoby
prawnej – powoduj¹, ¿e dzia³alnoœci finansowo-gospodarczej nie sposób
porównywaæ z jakimkolwiek innym podmiotem pozarz¹dowym.
hm. Bogus³aw Kowalewski by³ jedynym w ZHP skarbnikiem. Kilka mie-
siêcy póŸniej wybrano ich w po³owie chor¹gwi. Rok temu po zjazdach
hufców byli w co drugim hufcu i w ka¿dej chor¹gwi.
W krótkim czasie wszyscy zrozumieliœmy, ¿e jest to funkcja niezbêd-
na w codziennym ¿yciu harcerskich komend. Jeszcze 4 lata temu, kiedy
zdecydowanie opowiada³em siê za wprowadzeniem zasady dwuosobo-
wej reprezentacji w sprawach maj¹tkowych i za wprowadzeniem takiej
funkcji na wszystkich szczeblach organizacji, budzi³o to nies³ychane opory
i w¹tpliwoœci. Dzisiaj mówi siê, ¿e skarbnik powinien byæ obowi¹zkowo
w ka¿dym hufcu, wrêcz szuka siê rozwi¹zañ wzmacniaj¹cych jego pozy-
cjê w sk³adzie w³adz wykonawczych.
Skarbnik Zwi¹zku hm. Bogus³aw Kowalewski poza tym, ¿e musia³
wype³niaæ swoje codzienne obowi¹zki, wykona³ ogromn¹ pracê na rzecz
zbudowania modelu pracy w³asnej i skarbników chor¹gwi oraz przeszko-
lenia do funkcji ogromnej rzeszy nowych funkcyjnych.
„HARCTUR”
Gdybym mia³ czas na pisanie pamiêtników, to tzw. sprawa „Harcturu”
w mijaj¹cej kadencji by³aby jednym z czêstszych tematów codziennych
zapisków.
„Harctur” to has³o znane wiêkszoœci tych, którzy w Zwi¹zku funkcjo-
nowali kiedyœ. Mo¿e nawet bardziej ni¿ tym, którzy pracuj¹ dziœ. Faktem
jest, ¿e ta harcerska firma ma ponad 45 lat, a ponad 15 lat temu zosta³a
przekszta³cona w spó³kê z o.o.
W ci¹gu tych 15 lat mia³y miejsce ró¿ne wydarzenia, nie sposób przyta-
czaæ tu ca³ej zawi³ej historii. Obiektywnie patrz¹c uk³ad w³aœcicielski spó³-
ek powi¹zanych nazw¹ „Harctur” od kilku lat by³ mocno skomplikowany
i nie zapewnia³ Zwi¹zkowi skutecznego w³adania firm¹ i jej maj¹tkiem,
Cz³onkowie w³adz naczelnych tej kadencji musieli przebrn¹æ przez skom-
plikowane schematy w³adania, w których miesza³y siê nazwy „Harctur”,
„Best Harctur”, Europe Express, Best Eastern Plaza Hotels, wszêdzie prze-
wija³o siê nazwisko prezesa Ireneusza Borkowskiego, a do przeciêtnego
instruktora dociera³ komunikat, którego wymowa by³a taka: sprawa jest
nieczytelna, mo¿e nieczysta, a Zwi¹zek utraci³ wp³yw na to, o czym powi-
nien decydowaæ.
Moja intencja od pocz¹tku by³a jasna: w drodze porozumienia stron,
a nie procesu czy te¿ ingerencji zewnêtrznej wymiaru sprawiedliwoœci –
doprowadziæ do takiego uregulowania spraw posiadania udzia³ów, aby ZHP
mia³ w³adztwo nad spó³k¹, która prowadzi biuro podró¿y i nad spó³k¹,
która posiada nieruchomoœæ w Warszawie przy ul. Niemcewicza 17.
Porozumienie w tej sprawie zawarte w czerwcu 2003 r. wywar³o emo-
cje niespotykane w ¿adnej innej sprawie. Ma³o kto wierzy³, ¿e sprawê
uda siê sfinalizowaæ. By³y tendencyjne artyku³y w presti¿owych pismach,
naciski i pomówienia. A jednak! Przy pomocy ekspertów uda³o siê! Od
kilku miesiêcy ZHP jest w³aœcicielem 100% udzia³ów w „Best Harctur”
sp. z o.o., która to firma prowadzi biuro podró¿y i hotel przy ul. Niemce-
wicza 17, a „Best Harctur” ma 100% udzia³ów w „Harcturze” – spó³ce
bêd¹cej u¿ytkownikiem wieczystym gruntu i w³aœcicielem budynku ho-
telu. Nie jesteœmy ju¿ zwi¹zani ze spó³k¹ zdominowan¹ przez osoby fi-
zyczne. To prawda, ¿e ZHP nie jest od prowadzenia hotelu czy biur
AUDYT ZEWNÊTRZNY
Cieszê siê, ¿e dziêki grantowi WOSM uda³o siê na pocz¹tku kadencji
zweryfikowaæ przez niezale¿ny zewnêtrzny zespó³ audytorski podstawy
formalnoprawne naszej dzia³alnoœci finansowo-gospodarczej. Dziêki temu
poprawiliœmy i dostosowaliœmy do szybko zmieniaj¹cych siê przepisów
ogólnych i do standardów rachunkowoœci praktycznie wszystkie przepisy
wewnêtrzne, z tzw. polityk¹ rachunkowoœci na czele. Odby³o siê wiele
szkoleñ i zajêæ warsztatowych nie tylko dla ksiêgowych chor¹gwi, ale dla
ca³ej kadry finansowo-gospodarczej. Równie¿ w tym zakresie pomagali
nam przyjaciele z WOSM i eksperci zewnêtrzni. Doskonalimy dokument
„Zasady dzia³alnoœci finansowo-gospodarczej ZHP”.
Zupe³nie now¹ jakoœæ pracy zapewnia wspólny system finansowo-
ksiêgowy „RAKS”, wybrany w procedurze przetargowej z udzia³em przed-
stawicieli wszystkich szczebli organizacji. Sprawozdania finansowe ZHP
s¹ weryfikowane nie tylko przez komisje rewizyjne, ale równie¿ przez
zewnêtrznych audytorów. Wszystko to powoduje, ¿e wzros³y wymaga-
nia wobec ksiêgowych i wszystkich, którzy maj¹ do czynienia z ewi-
dencj¹ maj¹tku i rozliczeniami finansowymi.
Dodatkowy efekt prowadzonych dzia³añ, o których piszê powy¿ej, to
pomoc jednostkom terenowym w poprawie segmentu zarz¹dzania finan-
sami w przypadku wprowadzenia zmiany o osobowoœci prawnej tych
jednostek w ZHP.
SKARBNICY
Epokow¹ zmian¹ jest stopniowe wprowadzanie funkcji skarbnika.
Przecie¿ w grudniu 2001 r., bezpoœrednio po XXXII ZjeŸdzie ZHP,
6
C
ZUWAJ
|
04.2005
podró¿y, ale fakt odzyskania pe³ni w³adztwa nad maj¹tkiem wartym wie-
le milionów z³otych jest sukcesem.
Maj¹tek ten w takiej czy innej formie powinien pracowaæ na rzecz
Zwi¹zku.
w dalszym regulowaniu ich stanu prawnego, w pozyskiwaniu œrodków
inwestycyjnych na rozwój niektórych oœrodków („Perkoz”, Za³êcze Wiel-
kie, Funka, Puck, G³odówka i inne). Ale ci¹gle do sprawy baz i nierucho-
moœci podchodzimy bardziej emocjonalnie ni¿ racjonalnie, na podstawie
rachunku ekonomicznego. Mogê rozumieæ wszystkie historyczne uwa-
runkowania, ale poœwiêcanie przez komendê i komendanta hufca 80%
czasu na sprawy bazy, z której nie korzysta w ci¹gu roku ¿aden harcerz,
to absurd – a takich sytuacji mamy sporo. I nie chodzi o to, ¿eby siê
pozbywaæ wszystkich niezagospodarowanych lub niewykorzystanych nie-
ruchomoœci. Ale zarz¹dzanie nimi warto przekazaæ tym, którzy siê w tym
specjalizuj¹.
Od lat mówimy, ¿e chcemy oddzieliæ sprawy dzia³alnoœci statutowej
komend od prowadzonej przez nie dzia³alnoœci gospodarczej. O sprawie
tej pisz¹ Rafa³ Klepacz i Piotr Kowalski, prezentuj¹c swój pomys³ na
powo³anie odrêbnych, ale za³o¿onych przez ZHP, fundacji.
Warto zaznaczyæ, ¿e G³ówna Kwatera w tej kadencji „próbuje” w prak-
tyce podobnego rozwi¹zania na przyk³adzie „G³odówki”.
Dobrze nam siê o tym mówi i pisze, chocia¿by w uchwa³ach zjazdu
czy programie ekonomicznym. Gorzej z praktyczn¹ realizacj¹. A ze wzglê-
dów podatkowych czy chocia¿by przepisów ustawy o po¿ytku publicz-
nym, zabraniaj¹cych prowadzenia jednoczeœnie odp³atnej dzia³alnoœci
po¿ytku publicznego i dzia³alnoœci gospodarczej w tym samym zakresie,
nie mo¿emy z tym zwlekaæ. Ale zapewne tematy wyodrêbnienia dzia³al-
noœci gospodarczej i zarz¹dzania nieruchomoœciami bêd¹ jeszcze aktual-
ne w nastêpnej kadencji w³adz Zwi¹zku...
SK£ADNICA HARCERSKA
Jedn¹ ze spó³ek po przekszta³ceniach grupy „Harctur”, któr¹ ZHP
w³ada od ubieg³ego roku w 100%, jest Europe Express.
Kiedy w wyniku ekspertyz i analiz okaza³o siê, ¿e dotychczasowa
dzia³alnoœæ Komisji Dostaw Harcerskich i Harcerskiego Biura Wydaw-
niczego „Horyzonty” powinna byæ prowadzona w nowej formie prawnej
– spó³ki z ograniczon¹ odpowiedzialnoœci¹ ze 100% kapita³em ZHP –
mo¿na by³o do tego celu wskazaæ odzyskan¹ spó³kê, któr¹ „przechrzcili-
œmy” na „4 ¯ywio³y Sk³adnica Harcerska” sp. z o.o., a nastêpnie
dokapitalizowaliœmy œrodkami materialnymi, które by³y dotychczas w Ka-
De-Ha i HBW, o wartoœci blisko 1 miliona z³otych.
Tak wiêc jest szansa na rozwój tej typowo harcerskiej firmy. Efektów
podjêtej decyzji nie da siê oceniæ w wymiarze jednej kadencji. Podobnie
zreszt¹ jak innych opisanych powy¿ej.
Wszystkie te przyk³ady przekonuj¹, ¿e w tym obszarze dzia³añ po-
trzebne s¹ kompetencje, d³ugofalowe koncepcje, konsekwencja w ich
realizacji. Potencja³ kadrowy i maj¹tkowy w organizacji jest ogromny.
Warto tak siê organizowaæ, ¿eby móc go wykorzystaæ dla rozwoju, a nie
trwoniæ czas na emocjonalne spory.
NIERUCHOMOŒCI I…
Uwaga powy¿sza dotyczy szczególnie kwestii racjonalnego gospoda-
rowania nieruchomoœciami. Mamy wiele sukcesów w minionej kadencji
HM.
WIES£AW MAŒLANKA
NACZELNIK ZHP
PYTANIA PRZEDZJAZDOWE
Problematyka gospodarczo-finansowa, mimo i¿ ma jedynie znaczenie pomocnicze w stosunku do podstawowej – wychowawczej dzia³alnoœci
ZHP, by³a niew¹tpliwie jedn¹ z kluczowych w mijaj¹cej kadencji w³adz naczelnych naszego Zwi¹zku. Oczywiste problemy finansowe, których
rangê podnios³a w formalny sposób uchwa³a poprzedniego zjazdu, spowodowa³y, ¿e zagadnieniom tym poœwiêciliœmy sporo uwagi i czasu.
PROGRAM EKONOMICZNY ZHP
Najwa¿niejszym formalnym dokumentem przyjêtym w tym zakresie
jest „Program ekonomiczny”. Nie przeceniaj¹c jego roli warto zauwa-
¿yæ, ¿e ma on bezprecedensowy charakter w historii naszej organizacji.
Problemy ekonomiczne dotyka³y harcerstwa w przesz³oœci, jednak do-
tychczas nigdy wczeœniej nie podjêto tak kompleksowej i usystematyzo-
wanej próby zmierzenia siê z nimi. Z tego zapewne wynika te¿ fakt braku
doœwiadczenia Zwi¹zku w tworzeniu i wdra¿aniu strategii gospodarczej
i nieuniknione w takiej sytuacji b³êdy i problemy.
Warto jednak, bazuj¹c na doœwiadczeniach tej kadencji, zarysowaæ naj-
istotniejsze problemy, z którymi, jak siê wydaje, trzeba bêdzie zmierzyæ siê
w przysz³oœci, z którymi bêdzie musia³ zmierzyæ siê najbli¿szy Zjazd ZHP.
Punktem wyjœcia powinna byæ analiza stanu obecnego – dokonana w toku
prowadzonych obecnie prac nad now¹ strategi¹ ZHP, jak i szczegó³owa
analiza realizacji „Programu ekonomicznego”. Analiza taka powinna sku-
piæ siê na ocenie tego, jakie s¹ efekty realizacji programu, w jakim stopniu
uda³o siê zrealizowaæ zarysowane cele. Oczywiœcie nale¿y te¿ przyjrzeæ
siê temu, czy uda³o siê zrealizowaæ poszczególne zadania w okreœlonym
czasie – jednak takie podejœcie ma znaczenie uzupe³niaj¹ce. Osobiœcie je-
stem przekonany, ¿e bazuj¹c na dotychczasowych doœwiadczeniach warto
w nowej kadencji opracowaæ „Program ekonomiczny II” – powinien byæ
on jednym z programów wykonawczych nowej strategii Zwi¹zku. W sto-
sunku do realizowanego obecnie programu powinien on:
– w wiêkszym stopniu skupiæ siê na zadaniach priorytetowych,
– zawieraæ znacznie precyzyjniejsze okreœlenie odpowiedzialnoœci za
realizacjê poszczególnych zadañ (bo nie za wszystkie powinien od-
powiadaæ tylko Skarbnik ZHP),
– wprowadziæ wszêdzie tam, gdzie jest to mo¿liwe (a w dziedzinie gospo-
darczej mo¿liwe jest niemal wszêdzie), mierzalne mierniki realizacji.
Znacznie wiêcej uwagi powinniœmy poœwiêciæ sposobom skuteczne-
go wdra¿ania programu, w szczególnoœci pracy z kadr¹, która program
wdra¿a i nadzoruje ten proces.
ODDZIELENIE FUNKCJI GOSPODARCZYCH OD WYCHOWAWCZYCH
Za bardzo istotne w dalszej pracy uwa¿am konsekwentne rozdziela-
nie dzia³alnoœci gospodarczej i programowej w ZHP. Pewnym progra-
mem minimum jest oczywiœcie wprowadzenie skarbników we wszystkich
hufcach oraz zwiêkszenie roli i samodzielnoœci skarbników (co wymaga
profesjonalnego kszta³cenia i przygotowania tych kadr). Nieuchronne jest
tak¿e formalne wydzielanie ewidentnej dzia³alnoœci zarobkowo-gospo-
darczej do odrêbnych podmiotów (fundacje, spó³ki). Nale¿y jednak od-
wróciæ stosowan¹ w obecnie prowadzonych procesach tego typu
kolejnoœæ. Najpierw nale¿y sprecyzowaæ zasady gospodarcze, sposób osi¹-
gania korzyœci przez ZHP, zasady nadzoru i zdobyæ poparcie spo³eczne
dla takich ruchów, a dopiero w drugiej kolejnoœci je realizowaæ. W prze-
ciwnym razie wdra¿aj¹cy te rozwi¹zania nara¿aj¹ siê na zarzut braku jaw-
noœci, a wszyscy jako organizacja nara¿amy siê na powtórzenie
nieprawid³owoœci i problemów, jakie ju¿ znamy chocia¿by na przyk³a-
dzie „Harcturu”.
JAWNOή
Dalej konsekwentnie nale¿y wdra¿aæ zasadê jawnoœci – nie mo¿e ona
ograniczaæ siê do dostêpnoœci do formalnych sprawozdañ finansowych,
których przeciêtny instruktor nie potrafi ze zrozumieniem przeczytaæ.
Musimy zadaæ sobie trud takiego przetworzenia informacji, aby dru¿y-
nowi w hufcach, osoby wp³acaj¹ce 1% podatku, cz³onkowie Ruchu Przy-
jació³ Harcerstwa wiedzieli, w jaki sposób i na co wydatkowane s¹ nasze
wspólne œrodki finansowe.
ZOBOWI¥ZANIA FINANSOWE
Dzisiaj powszechna jest w ZHP wiedza o tym, ¿e Zwi¹zek ma d³ugi.
Nie ma jednak powszechnego przekonania, ¿e wiemy, ile ich dok³adnie
jest i ¿e nie czekaj¹ nas jeszcze jakieœ niespodzianki w tym zakresie.
Uwa¿am, ¿e i organizacyjnym, i moralnym obowi¹zkiem ustêpuj¹cych
C
ZUWAJ
|
04.2005
7
naczelnych w³adz wykonawczych jest sporz¹dzenie swoistego „katalogu
spraw” czy nawet specyficznego „bilansu zamkniêcia” w tym zakresie.
Nowe w³adze naczelne powinny mieæ pe³n¹ œwiadomoœæ problemów fi-
nansowych, z jakimi przyjdzie im siê zmierzyæ.
Oczywiœcie kluczow¹ kwesti¹ jest pomys³ na rozwi¹zanie problemu
zad³u¿enia ZHP. Wydaje siê, ¿e istniej¹ trzy potencjalnie mo¿liwe roz-
wi¹zania, które ewentualnie mo¿na próbowaæ w jakichœ proporcjach po-
³¹czyæ:
– podjêcie decyzji o sprzeda¿y czêœci aktywów ZHP i przeznaczeniu œrod-
ków finansowych na sp³aty zobowi¹zañ – takimi aktywami mog¹ byæ
zarówno jakieœ nieruchomoœci, jak i aktywa finansowe (udzia³y w spó³-
kach – np. „Harctur”);
– podjêcie decyzji o jednorazowej akcji zebrania swoistego „pog³ów-
nego” od wszystkich cz³onków organizacji, przeznaczonego na sp³atê
zobowi¹zañ;
– dalsze trwanie w dotychczasowej strategii gry na czas i odwlekaniu
terminów wymagalnoœci sp³at kwot, jakie zalegamy, z jednoczesn¹
prób¹ szukania œrodków na zewn¹trz organizacji (co mo¿e skutkowaæ
tym, ¿e przez ca³¹ kadencjê takich Ÿróde³ siê nie znajdzie, a sytuacja
wymknie siê spod kontroli).
W ka¿dym przypadku nasze zobowi¹zania z tytu³u sk³adek w miêdzy-
narodowych organizacjach skautowych powinny byæ pokryte z wp³ywaj¹-
cych sk³adek cz³onkowskich, a G³ówna Kwatera winna wykonaæ dyspozycjê
Rady Naczelnej i do zjazdu wyegzekwowaæ sk³adki z bie¿¹cej kadencji.
Zdajê sobie sprawê, ¿e proponowane rozwi¹zania sprzeda¿y czêœci maj¹t-
ku b¹dŸ wprowadzenia „pog³ównego” to decyzje niezmiernie kontrower-
syjne. Warunkiem bezwzglêdnym, aby proponowaæ je Zwi¹zkowi, jest
zaufanie do w³adz naczelnych, ¿e nie dopuszcz¹ one do ponownego po-
wstania d³ugów. Decyzje takie powinny te¿ byæ podejmowane przez Zjazd
ZHP jako wyj¹tkowe i nadzwyczajne. Wydaje siê, ¿e tylko Zjazd ZHP jest
z jednej strony wystarczaj¹co reprezentatywny do podjêcia takiej decyzji,
a z drugiej strony cieszyæ siê bêdzie odpowiednim autorytetem w organi-
zacji, by stosunkowo bezkonfliktowo i przy poparciu w Zwi¹zku postano-
wienia te wdro¿yæ.
ma ewidentnie podwójne znaczenie – wychowawcze i finansowe (Ÿród³o
przychodów), przy czym znaczenie wychowawcze odgrywa tutaj rolê pod-
stawow¹. Na poziomie chor¹gwi i poziomie krajowym nastêpuje odwró-
cenie znaczenia tych dwóch funkcji – sk³adka staje siê g³ównie problemem
finansowym i organizacyjnym.
Przy obecnej wielkoœci ZHP i wysokoœci sk³adek cz³onkowskich mo¿-
liwe by³oby funkcjonowanie w zakresie podstawowym w³adz naczelnych
i op³acanie sk³adek cz³onkowskich w organizacjach miêdzynarodowych
z zebranych w pe³nym zakresie sk³adek. Nie mo¿na powiedzieæ tego
o szczeblu chor¹gwianym – tym bardziej, ¿e chor¹gwie s¹ niezmiernie zró¿-
nicowane pod wzglêdem wielkoœci (od 4 do 15 tys. cz³onków). Doœwiad-
czenia œrodowisk pokazuj¹ te¿, ¿e czêsto sk³adki finansowane s¹ z ró¿nych
innych Ÿróde³ – w dru¿ynie z akcji zarobkowych, w hufcu z innych przy-
chodów hufca, ¿e sk³adki stanowi¹ swoisty instrument polityki „dostêpno-
œci ZHP” – w dru¿ynie dofinansowuje siê sk³adkê biedniejszych cz³onków,
w hufcu zwalnia siê z obowi¹zku p³acenia sk³adki dru¿yny ze specyficz-
nych œrodowisk albo takie, które dopiero powstaj¹.
Myœlê, ¿e czas rozwa¿yæ oddzielenie roli wychowawczej od roli fi-
nansowo-organizacyjnej sk³adki. Oddzielenie takie mog³oby przybraæ
formê op³aty rejestracyjnej lub „pog³ównego” wp³acanego od poziomu
dru¿yny lub hufca. Przekazanie tych op³at powinno z jednej strony skut-
kowaæ dla jednostki pozytywnie (np. dru¿yna otrzymuje gazetê harcersk¹,
certyfikat itp. a jej cz³onkowie kartê rabatow¹ ZHP), z drugiej strony
brak wp³at powinien wp³ywaæ na prawa jednostki (np. do wyboru dele-
gatów na zjazdy).
Na zakoñczenie jeszcze uwaga ogólna. Wszelkie rozwi¹zania dyskuto-
wane i przyjête przez Zjazd ZHP powinny byæ spójne i wynikaæ z przyjêtej
przez ZHP strategii. Nie tylko z jej czêœci dotycz¹cej finansów i zarz¹dza-
nia, ale tak¿e z misji i wizji Zwi¹zku, z jego celów wychowawczych.
HM.
PAWE£ ZYGAR£OWSKI
PRZEWODNICZ¥CY KOMISJI EKONOMICZNEJ RADY NACZELNEJ ZHP
OSOBOWOή PRAWNA
Podczas zjazdu czeka nas tak¿e niew¹tpliwie dyskusja i podjêcie decy-
zji o osobowoœci prawnej jednostek terenowych. Mog³oby siê wydawaæ,
¿e jako Wielkopolanin mam w tej kwestii jednoznaczne zdanie na TAK.
Tak nie jest i nie ukrywam, ¿e przez ca³¹ kadencjê targa³y mn¹ sprzeczne
uczucia w tym zakresie. Dlaczego? Nade wszystko dlatego, ¿e nie potrafi-
my ca³y czas w Zwi¹zku znaleŸæ wielu odpowiedzi na pytania: z czym siê
to naprawdê wi¹¿e, jakie tego bêd¹ koszty (finansowe, spo³eczne, czasowe
i inne), jak osobowoœæ wdra¿aæ, co z maj¹tkiem, co z istniej¹cymi d³ugami
ZHP, o których by³o wy¿ej? Praca specjalnego zespo³u powo³anego przez
Naczelnika ZHP, konferencja zorganizowana przez Ruch Ca³ym ¯yciem,
konferencja o zarz¹dzaniu organizacj¹ pozarz¹dow¹ zorganizowana przez
Zespó³ Kadry Kszta³c¹cej Chor¹gwi Wielkopolskiej ZHP i liczne dyskusje
w mojej chor¹gwi przybli¿y³y nas trochê do odpowiedzi na czêœæ pytañ.
Z drugiej strony zmiany w otoczeniu (tzw. problem rozliczania VAT-u)
spowodowa³y, ¿e pojawia³y siê dodatkowe argumenty za wprowadzeniem
osobowoœci prawnej jednostek terenowych lub – jak ostatnie wieœci z parla-
mentu – te argumenty os³abia³y. Istnia³o te¿ zapotrzebowanie w organizacji
na jednoznaczne stanowisko G³ównej Kwatery i Naczelnika ZHP w tym
zakresie. Stanowisko G³ównej Kwatery ZHP, przedstawione cz³onkom Rady
Naczelnej ZHP na jej ostatnim posiedzeniu, opowiada siê jednoznacznie za
wprowadzeniem osobowoœci prawnej jednostek terenowych ZHP.
Sk³aniaj¹c siê ku temu, ¿e równie¿ wypracowywana strategia ZHP
podkreœla rolê swoistej „decentralizacji” Zwi¹zku i uelastycznienia jego
struktur, dochodzê do wniosku, ¿e osobowoœæ prawna jednostek tereno-
wych winna byæ w ZHP wdro¿ona w pewnej perspektywie czasowej.
Uwa¿am jednak, ¿e obecnie organizacja nie jest do tego przygotowana
formalnie, organizacyjnie, finansowo i kadrowo. S¹dzê, ¿e w³aœciwym
rozwi¹zaniem by³oby wprowadzenie do Statutu zapisu dopuszczaj¹cego
osobowoœæ prawn¹ jednostek terenowych z jednoczesnym przepisem
przejœciowym ustanawiaj¹cym okres wdro¿enia np. na za dwa lata, które
maj¹ s³u¿yæ przygotowaniu tej operacji (i byæ mo¿e nawet wdro¿eniu
znacznie bardziej szczegó³owych zapisów do Statutu w formule zjazdu
nadzwyczajnego – jeœli taka koniecznoœæ zaistnieje).
FINANSE: ZASADY
Finanse w ZHP, jakie s¹ – nikt nie wie. Wiadomo, ¿e jakieœ d³ugi,
wiadomo, ¿e „Zawisza”, czasem s³yszymy coœ o ZUS, „Harcturze” i sk³ad-
kach do WOSM i WAGGGS...
To o finansach ca³ego Zwi¹zku. A w hufcach? W hufcach gorzej. Trzeba
kombinowaæ, dogadywaæ siê z miastem, ale to nie wystarcza. Wiêc pe³n¹
par¹ wre dzia³alnoœæ gospodarcza – obozy w naszych bazach dla dzieci
i m³odzie¿y nie zorganizowanej, wnioski na dzieci z rodzin patologicz-
nych, z by³ych PGR-ów, na niepe³nosprawnych i na ka¿dego, na kogo
pañstwo czy gmina chce daæ pieni¹dze – byleby baza siê utrzyma³a i coœ
w hufcu zosta³o.
Przed XXXIII Zjazdem ZHP trzeba sobie odpowiedzieæ na kilka py-
tañ zwi¹zanych z finansami, trzeba sobie powiedzieæ, jak maj¹ one wy-
gl¹daæ w ZHP. Zanim to jednak nast¹pi, chcê przypomnieæ, ¿e w finansach
organizacji pozarz¹dowej powinno byæ przestrzeganych kilka zasad.
1. JAWNOή
Mam takie marzenie, aby raz w roku moja chor¹giew publikowa³a
raport. Prosty i przystêpny. Taki raport, jaki publikuje wiêkszoœæ organi-
zacji pozarz¹dowych, i dla których raport roczny jest podstawowym stan-
dardem dzia³ania.
W raporcie rocznym powinno byæ jasno napisane, ile pieniêdzy i sk¹d
pozyska³a chor¹giew czy hufiec i ile w sumie wyniós³ przychód jednost-
ki. Powinno te¿ byæ napisane, jak wygl¹da³a struktura wydatków: ile
wydano na jaki obóz, ile na festiwal, ile na biuro, ile na p³ace i ile na
ksiêgowoœæ, a ile na materia³y. Dziœ nie wiadomo, ile dostaliœmy dotacji,
od kogo, na co zosta³y wydane. Jedyne, co jest jawne, to wysokoœæ op³a-
conych sk³adek i wartoœæ œrodków pochodz¹cych z jednego procenta.
Ma³o kto orientuje siê w finansach swojego hufca, chor¹gwi, Zwi¹zku,
choæ tak naprawdê – powiedzmy to jasno – to wszystko s¹ nasze pieni¹-
dze i mamy pe³ne prawo wiedzieæ, co siê z nimi dzieje.
Oczywiœcie teoretycznie przecie¿ zawsze mo¿na zapytaæ o œrodki fi-
nansowe czy maj¹tek organizacji, ale nie zawsze wiadomo, o co pytaæ.
SK£ADKI
Tematem, który wywo³ywa³ w bie¿¹cej kadencji du¿o emocji, by³y
i s¹ sk³adki cz³onkowskie. Doœwiadczenia z tych prac, dyskusji sk³aniaj¹
mnie do nastêpuj¹cych wniosków: Na poziomie dru¿yny i hufca sk³adka
8
C
ZUWAJ
|
04.2005
Najlepszym przyk³adem braku przejrzystoœci s¹ ró¿ne plotki czy domy-
s³y kr¹¿¹ce po Zwi¹zku, a dotycz¹ce finansów.
4. POMOCNICZOή
Zasada ta mówi, ¿e szczebel wy¿szy powinien wspieraæ szczebel ni¿-
szy tylko tam, gdzie ten szczebel ni¿szy nie daje sobie rady b¹dŸ nie ma
kompetencji do dzia³ania. Oznacza to, ¿e jeœli jakiœ hufiec ma problemy
finansowe, to nie powinien liczyæ na to, ¿e komenda chor¹gwi przeœle
mu gotówkê na pokrycie zobowi¹zañ, ale powinien mieæ pewnoœæ, ¿e
pomo¿e mu w znalezieniu Ÿróde³, nauczy, gdzie i jak sk³adaæ wnioski,
wska¿e miejsca oszczêdnoœci. A z drugiej strony, skoro komenda chor¹-
gwi zastrzega sobie prawo do dzia³ania na poziomie wojewódzkim, to
hufiec powinien liczyæ na to, ¿e bêdzie ona aktywnie poszukiwaæ na tym¿e
szczeblu wojewódzkim œrodków na dzia³alnoœæ harcersk¹ i przekazywaæ
te œrodki do hufców.
Tak powinien wygl¹daæ typ idealny i tak siê dzieje w wielu chor¹gwiach.
W niektórych jednak praktyka jest inna. Ponad 50% cz³onków komend
chor¹gwi na pytanie, czy hufce korzystaj¹ ze œrodków pozyskanych przez
chor¹giew, odpowiedzia³o, ¿e nie wie lub ¿e nie, albo ¿e dzieje siê to rzad-
ko. Wielu instruktorów w hufcach czuje, ¿e s¹ ze swymi problemami zo-
stawieni sami sobie, bo chor¹giew im i tak nie pomo¿e. Odnosi siê wra¿enie,
¿e niektóre chor¹gwie s¹ bytami samymi dla siebie, które nie pomagaj¹, a
które du¿o nas kosztuj¹. Zdarza siê, ¿e niektóre chor¹gwie wchodz¹ na
tereny dzia³ania hufców (zw³aszcza tych dzia³aj¹cych w miastach woje-
wódzkich), a w niektórych chor¹gwiach pozyskane œrodki albo nie trafiaj¹
do hufców w ogóle, albo bardzo okrojone. Szczegó³ów nikt nie zna, bo w
ZHP nie jest stosowana zasada jawnoœci finansów. Pomocniczoœæ powin-
na byæ przestrzegana – jako zasada – wszêdzie.
2. ODPOWIEDZIALNOή
Nasza misja mówi, ¿e mamy przyczyniaæ siê do takiego rozwoju m³o-
dych ludzi, by mogli wykorzystywaæ swoje mo¿liwoœci jako odpowiedzialni
obywatele. Odpowiedzialnoœæ to piêkna cecha. Osoba odpowiedzialna budzi
zaufanie. Powinniœmy wymagaæ od wszelkich w³adz realizacji misji Zwi¹z-
ku i zadañ okreœlonych przez wewnêtrzne przepisy. Je¿eli ktoœ dobrze
wykonuje swoje obowi¹zki, powinien byæ nagradzany. Je¿eli ktoœ nad-
u¿ywa swojego stanowiska, nie wykonuje dobrze swoich zadañ, jest le-
niwy lub pope³nia b³êdy – powinien ponosiæ odpowiedzialnoœæ za swoje
dzia³ania. Takie zasady maj¹ panowaæ te¿ w œwiecie finansów. W ka¿dej
szanuj¹cej siê instytucji czy firmie za b³êdne czy szkodliwe decyzje po-
nosi siê odpowiedzialnoœæ. S³yszymy, ¿e ktoœ straci³ pracê, ¿e ktoœ zosta³
obci¹¿ony finansowo, ktoœ nie dosta³ premii. A w organizacji pozarz¹do-
wej?
Moim zdaniem powinna istnieæ odpowiedzialnoœæ za b³êdne decyzje,
za d³ugi, za brak efektów. I to zarówno w sferze wychowawczej, jak i w sfe-
rze ekonomicznej.
3. ROZDZIELENIE WYCHOWANIA OD ZARABIANIA
W tej chwili ZHP (jako ca³a organizacja) zarabia pieni¹dze na zwy-
k³ej dzia³alnoœci gospodarczej oraz wychowuje m³odzie¿. Harcmistrz –
mistrz wychowania metod¹ harcersk¹ nieraz musi byæ te¿ doskona³ym
przedsiêbiorc¹ turystycznym. Czasem siê to udaje, czasem nie. Nikt nie
powinien od komendanta hufca (czyli od lidera wychowania na terenie
powiatu) oczekiwaæ umiejêtnoœci zarz¹dzania przedsiêbiorstwem tury-
stycznym. W innych przypadkach harcerscy przedsiêbiorcy turystyczni
ju¿ zapomnieli, na czym polega wychowanie metod¹ harcersk¹, bo zajêci
s¹ pozyskiwaniem œrodków na dzia³alnoœæ.
A rodzic, wchodz¹c do budynku hufca, sam nie wie, czy to jest miej-
sce, gdzie mo¿na wynaj¹æ autokar, pos³aæ dziecko na koloniê, czy jest to
instytucja, która go wesprze w procesie wychowania syna czy córki.
Co na to poradziæ? Skoro s¹ to dwa ró¿ne rodzaje dzia³alnoœci, któ-
rych ³¹czenie jest w dodatku zakazane przez ustawê o organizacjach po-
¿ytku publicznego – to mo¿e wreszcie te dwie sfery naszego dzia³ania
rozdzieliæ? Rozdzielenie dzia³alnoœci statutowej od gospodarczej postu-
luje „Strategia rozwoju ZHP w latach 1999–2007”. Od 1999 r. nie uda³o
siê jednak przeprowadziæ takiego rozdzielenia, choæ wszyscy zgodnie
przyznaj¹, ¿e pracowa³oby siê wtedy ³atwiej, mo¿na by rozliczaæ VAT,
uzyskalibyœmy czytelnoœæ i odci¹¿yli komendy od zarz¹dzania maj¹tkiem.
Dlatego rozdzielenie wychowania od zarabiania uwa¿am za kolejn¹ za-
sadê, jaka powinna obowi¹zywaæ w ZHP.
5. KONTROLOWANIE FINANSÓW
Chodzi o rzeczywist¹ kontrolê. Ta zasada – kontrolowania finansów –
powi¹zana jest z zasad¹ jawnoœci i odpowiedzialnoœci. Kontrola powinna
wprowadzaæ pewne rozwi¹zania w chwili, gdy dzieje siê Ÿle. Nie ³udŸmy
siê, ¿e wielotysiêczne d³ugi w niektórych chor¹gwiach powsta³y w jeden
dzieñ. Tworzy³y siê latami, a brak kontroli nad finansami b¹dŸ brak reakcji
ze strony organów odpowiedzialnych za kontrolê doprowadzi³ do tego, ¿e
d³ugi narasta³y. Dziœ 23% cz³onków komend chor¹gwi twierdzi, ¿e ko-
menda chor¹gwi nie prowadzi dzia³añ kontrolnych w podleg³ych hufcach,
a ci, którzy twierdz¹, ¿e prowadz¹ dzia³alnoœæ kontroln¹, oceniaj¹ j¹ na 6,6
pkt. w skali od 0 do 10. Efekty konsumujemy dziœ wszyscy. A wiêc kontro-
lowanie finansów i wyci¹ganie z kontroli konsekwencji nale¿y uznaæ za
kolejn¹ zasadê, jaka powinna obowi¹zywaæ w ZHP.
HM.
RAFA£ KLEPACZ
Wykorzystano: Kamil Wais, Ocena efektywnoœci dzia³añ KCh ZHP, Rzeszów 2004, www.ba-
dania.zhp.pl
FUNDACJE – NASZA KONCEPCJA
W ZHP od jakiegoœ czasu toczy siê dyskusja nad rozwi¹zaniem problemu oddzielenia dzia³alnoœci gospodarczej od wychowawczej. Zasada
rozdzielenia dzia³alnoœci statutowej od gospodarczej zosta³a po raz pierwszy podniesiona w „Strategii rozwoju ZHP w latach 1999–2007”...
Problem nasili³ siê po tym, gdy ZHP otrzyma³ status organizacji po-
¿ytku publicznego, który nakazuje organizacji precyzyjne rozdzielenie
dzia³alnoœci statutowej (po¿ytku publicznego) od dzia³alnoœci gospodar-
czej i zabrania wykonywania tej samej dzia³alnoœci raz jako dzia³alnoœci
statutowej odp³atnej, a innym razem jako gospodarczej.
Druga kwestia to problem podatku VAT – jego rozliczanie, odliczanie
i sk³adanie deklaracji, a przede wszystkim ewidencjonowanie ca³ego ob-
rotu, tak¿e tego zwolnionego od podatku. Podatek VAT zajmuje wiele
miejsca w ustawie karno-skarbowej okreœlaj¹cej zakres odpowiedzialno-
œci karnej za wszelkie nieprawid³owoœci. W naszym przypadku za wszyst-
kie dzia³ania w zakresie VAT w ca³ej Polsce odpowiadaj¹ Naczelnik
i Skarbnik ZHP. Mo¿e siê wiêc zdarzyæ, ¿e w³aœnie oni bêd¹ odpowiadaæ
za ewentualne b³êdy w ewidencjonowaniu podatku VAT w hufcu X. W tej
chwili trwaj¹ prace legislacyjne, które mog¹ przywróciæ rozwi¹zania
sprzed 1 maja 2004 r. (ka¿da chor¹giew ma swój NIP i jest p³atnikiem
VAT). Nawet jednak przywrócenie tego systemu nie rozwi¹¿e problemu
odliczenia VAT.
I jest wreszcie problem wychowawczy. G³ówn¹ trosk¹ harcerskich ko-
mend powinna byæ realizacja misji ZHP, czyli: przyczynianie siê za po-
moc¹ metody harcerskiej do rozwoju m³odych ludzi, aby w pe³ni mogli
wykorzystywaæ swe mo¿liwoœci intelektualne, spo³eczne i fizyczne jako
jednostki, jako odpowiedzialni obywatele – cz³onkowie wspólnot lokal-
nych, narodowych i miêdzynarodowych. W praktyce bardzo czêsto ko-
mendy zajmuj¹ siê sprawami utrzymania bazy, remontami, naprawami itp.
i na pracê wychowawcz¹ nie starcza ju¿ czasu. A przecie¿ w naszej misji
nie jest nic napisane o prowadzeniu baz, oœrodków, firm transportowych…
Wszystkie te argumenty œwiadcz¹ o tym, ¿e istnieje pilna potrzeba
bardzo precyzyjnego oddzielenia w ZHP dzia³alnoœci gospodarczej od
wychowawczej, ale w praktyce nie ma propozycji, jak to przeprowadziæ.
Wiemy, co chcemy zrobiæ, ale nie wiemy – jak.
W czerwcu 2004 r. po powrocie instruktorów G³ównej Kwatery ZHP –
hm. Rafa³a Klepacza i hm. Katarzyny Goleman z seminarium Strategic
Leadership, organizowanego przez Region Europejski WAGGGS, oraz po
przyjrzeniu siê ró¿nym modelom finansowania organizacji skautowych
C
ZUWAJ
|
04.2005
9
w Europie, opracowaliœmy wspólnie koncepcjê zarz¹dzania maj¹tkiem har-
cerskim, która od pierwszej prezentacji w dniu 12 lipca 2004 r. cz³onkom
G³ównej Kwatery i skarbnikom niektórych chor¹gwi budzi kontrowersje,
ale te¿ ¿ywe zainteresowanie wielu instruktorów ZHP. Doœæ powiedzieæ,
¿e prezentacja tej koncepcji umieszczona w Internecie zosta³a œci¹gniêta
blisko 500 razy! To chyba upowa¿nia nas do przedstawienia zmodyfiko-
wanej propozycji do dyskusji w sprawie formalnego i organizacyjnego
oddzielenia dzia³alnoœci wychowawczej od gospodarczej. Chcemy jedno-
czeœnie dodaæ, ¿e prezentowana tu koncepcja jest nasz¹ prywatn¹ myœl¹,
a nie stanowiskiem GK czy wydzia³ów, którymi kierujemy.
ZHP jest obecnie organizacj¹, w której mamy wychowanków (zuchy,
harcerzy), ale tak¿e instruktorów, seniorów oraz… autokary, bazy namio-
towe, oœrodki wczasowe, budynki, ¿aglowiec, samoloty i kuchnie polowe.
Takim tworem jest bardzo trudno zarz¹dzaæ, a jeszcze trudniej czytelnie
ewidencjonowaæ wszystkie wydatki i efektywnie korzystaæ z maj¹tku.
W ¿adnej znanej nam europejskiej organizacji skautowej nie ma takiego
po³¹czenia. W zdecydowanej wiêkszoœci krajów ruch skautowy tworzy wiele
podmiotów prawnych, których sercem jest organizacja skautowa.
JAK MOG¥ BYÆ DZIELONE ŒRODKI POCHODZ¥CE Z FUNDACJI
Przekazanie œrodków to jedna sprawa. Druga sprawa, to jak je uloko-
waæ? Tu mo¿liwych jest kilka rozwi¹zañ:
a. Fundacja mo¿e byæ grantodawc¹ i og³aszaæ konkursy grantowe dla œrodo-
wisk na œrodki pochodz¹ce z obrotu. Jednym s³owem, fundacja finansowa³a-
by najlepsze projekty – takie, które najlepiej przyczyni¹ siê do rozwoju ZHP.
b. Fundacja przekazuje œrodki do hufców proporcjonalnie do w³o¿onego maj¹t-
ku. Ten wariant wydaje siê sprawiedliwy. Jeden hufiec wniós³ do fundacji
swoj¹ bazê nadaj¹c¹ siê do remontu, inny œwietnie prosperuj¹cy oœrodek.
Nale¿a³oby okreœliæ algorytm, za pomoc¹ którego oblicza³oby siê wartoœæ
œrodków, które by³yby proporcjonalnie dzielone miêdzy jednostki.
c. Fundacja przekazuje œrodki do hufców w zale¿noœci od stanu liczebnego hufca.
To jest wariant nastawiony na rozwój. Co z tego, ¿e hufiec wniós³ do funda-
cji œwietny oœrodek, skoro harcerstwa w tym hufcu nie ma ju¿ od kilku lat?
Inny hufiec nie wniós³ nic, ale rokrocznie notuje wzrost liczebny! To bardzo
„harcerski” i rozwijaj¹cy system.
d. Dochody fundacji s¹ wk³adem w³asnym do projektów, które realizuj¹ hufce.
Czyli jeœli hufiec du¿o aplikuje, to du¿o dostaje. Bardzo czêsto wymagany
jest przy sk³adaniu ró¿norakich wniosków tzw. wk³ad w³asny, który zazwy-
czaj waha siê od 1% do 70%. Byæ mo¿e nale¿a³oby ustaliæ regu³ê, ¿e œrodki
fundacji mog¹ byæ przeznaczane tylko na wk³ad w³asny? Wtedy hufce mo-
g³yby sk³adaæ wnioski, nie martwi¹c siê o to, czy bêd¹ mia³y wymagany
wk³ad w³asny, czy nie, bo w przypadku wygranej wk³ad w³asny sfinansuje
fundacja. To równie¿ jest rozwi¹zanie rozwojowe.
e. Warianty mieszane. Mo¿na sobie wyobraziæ wariant mieszany, stanowi¹cy
zebranie kilku powy¿szych wariantów. Np. 10% œrodków pochodz¹cych z fun-
dacji przeznaczamy na fundusz grantowy, 40% dzielimy równo na hufce,
a resztê wed³ug liczby harcerzy. To zapewnia wszystkim minimum funkcjo-
nowania, stymuluje rozwój i umo¿liwia finansowanie projektów.
KONCEPCJA
W naszej koncepcji, w organizacji – czyli w ZHP – powinna byæ pro-
wadzona dzia³alnoœæ wychowawcza: powinny byæ dru¿yny, gromady, szcze-
py, krêgi instruktorskie, hufce i chor¹gwie. Podstawow¹ misj¹ ZHP powinno
byæ wychowanie. Jednoczeœnie równolegle do struktur chor¹gwianych
powinny byæ utworzone przez ZHP fundacje rozwoju harcerstwa polskie-
go, dzia³aj¹ce na korzyœæ chor¹gwi, na terenie której pracuj¹. W funda-
cjach tych powinien znajdowaæ siê ca³y maj¹tek, który powinien s³u¿yæ
dzia³alnoœci wychowawczej, a w szczególnoœci: bazy, autokary, oœrodki.
Koncepcji mo¿e byæ wiele. W dyskusji instruktorskiej powinna za-
paœæ decyzja nad najw³aœciwszym modelem finansowania.
WYCHOWANIE I PROGRAM
MAJ¥TEK I GOSPODARKA
DZIA£ALNOŒÆ STATUTOWA
DZIA£ALNOŒÆ GOSPODARCZA
SK£AD ZARZ¥DU I RADA FUNDACJI
Fundacj¹ zarz¹dza zarz¹d. Zarz¹d powinien pracowaæ etatowo i byæ
rozliczany z wyników. Jednym s³owem, jest efekt – jest praca.
Zarz¹d powinien byæ kontrolowany przez ca³kowicie spo³eczn¹ radê
fundacji, w sk³ad której powinni wchodziæ przedstawiciele G³ównej
Kwatery ZHP, chor¹gwi oraz hufców. Zarz¹d nie musi sk³adaæ siê z in-
struktorów ZHP. To maj¹ byæ sprawni, profesjonalni mened¿erowie, zaj-
muj¹cy siê zarz¹dzaniem maj¹tkiem i pomna¿aniem go. Nic wiêcej.
Sprawy ideowe zosta³y przecie¿ w ZHP.
Statut fundacji musi umo¿liwiaæ interwencjê fundatora w sytuacji, gdy
fundacja chce zbyæ maj¹tek, za³o¿yæ inny podmiot (np. spó³kê) itp. To
ci¹gle musi byæ nasz maj¹tek i musimy mieæ nad nim pe³n¹ kontrolê!
ZHP
FUNDACJE ROZWOJU
HARCERSTWA POLSKIEGO
Realizuje misjê ruchu,
zajmuje siê wy³¹cznie
wychowaniem!
Obracaj¹ maj¹tkiem Zwi¹zku, dbaj¹
o jego utrzymanie, prowadz¹
dzia³alnoœæ gospodarcz¹, stwarzaj¹
podstawowe warunki do pracy ZHP.
Dziêki takiemu rozwi¹zaniu organizacyjnemu oddzielimy w sposób
trwa³y dzia³alnoœæ gospodarcz¹ od statutowej.
Ktoœ zarzuci, bo takie g³osy siê zdarzaj¹, ¿e jest to wyprowadzanie
maj¹tku z ZHP. Z organizacji ideowej, zajmuj¹cej siê wychowaniem –
tak. Ale pozostaje on – wed³ug naszej koncepcji (a jak pisaliœmy powy-
¿ej, w ruchu skautowym jest to norm¹) – w fundacjach, które zarz¹dzaæ
nim bêd¹ w sposób profesjonalny, tak aby przynosi³ wymierne korzyœci
i jak najlepiej s³u¿y³ dzia³alnoœci wychowawczej i programowej.
KTO REALIZUJE ZADANIA ZLECONE
Zadania zlecone jednostkom niepañstwowym, o które obecnie wystê-
powa³y hufce, nadal powinny byæ przez nie realizowane, o ile dotycz¹
cz³onków ZHP. Wszelkie akcje typu „obóz dla dzieci alkoholików”, „dzie-
ci powodzian”, „dzieci niepe³nosprawnych” powinny byæ realizowane
przez nasze fundacje – bo dziêki temu bazy bêd¹ zape³nione i podniesie
siê ich rentownoœæ. Organizacja wypoczynku dla dzieci spoza Zwi¹zku
nie powinna byæ naszym celem. Przypominamy, ¿e misj¹ ZHP jest przy-
czynianie siê za pomoc¹ metody harcerskiej do rozwoju m³odych ludzi,
aby w pe³ni mogli wykorzystywaæ swe mo¿liwoœci intelektualne, spo-
³eczne i fizyczne jako jednostki, jako odpowiedzialni obywatele… Nic
nie ma o tym, ¿e nasz¹ misj¹ jest organizowanie wypoczynku na przy-
k³ad dla dzieci z rodzin patologicznych.
FUNDACJE ROZWOJU HARCERSTWA POLSKIEGO
Co to jest fundacja? Fundacja jest organizacj¹ pozarz¹dow¹, dzia³a-
j¹c¹ na podstawie ustawy z dnia 6 kwietnia 1984 r. o fundacjach. Mo¿e
byæ za³o¿ona przez osobê fizyczn¹ lub prawn¹ i dzia³a w sposób okreœlo-
ny w statucie fundacji. Fundacja prowadzi dzia³alnoœæ gospodarcz¹, fun-
dacji nie mo¿na zbyæ, sprzedaæ, nie mo¿na przej¹æ jej za d³ugi lub wykupiæ
jej udzia³ów czy akcji.
Istot¹ naszej koncepcji jest za³o¿enie, ¿e fundacje utworzy ZHP (a nie
prywatna osoba), ¿e w statucie fundacji bêdzie zapewniony nadzór nad
dzia³alnoœci¹ fundacji ze strony fundatora oraz ¿e fundacja bêdzie prze-
kazywa³a okreœlon¹ kwotê pieniêdzy na rzecz ZHP. Oznacza to, ¿e w za-
sadzie maj¹tek, jakim obraca fundacja, jest ca³y czas maj¹tkiem Zwi¹zku,
a zmienia siê jedynie podmiot zarz¹dzaj¹cy tym maj¹tkiem.
Najlepiej by by³o, gdyby ZHP powo³a³ 17 regionalnych fundacji za-
rz¹dzaj¹cych maj¹tkiem chor¹gwi, na terenie których dzia³aj¹. W statu-
tach tych fundacji powinno byæ zapisane, ¿e czêœæ rady fundacji stanowi¹
instruktorzy z w³aœciwej chor¹gwi ZHP.
ZANIM SKOÑCZYSZ CZYTAÆ…
¯yjemy w okreœlonej rzeczywistoœci, w Zwi¹zku, który nas ukszta³to-
wa³. Bardzo ciê¿ko jest nam wyobraziæ sobie, ¿e coœ mog³oby byæ po-
uk³adane inaczej ni¿ do tego przywykliœmy. Prezentowana koncepcja nie
jest ¿adnym wi¹¿¹cym ustaleniem ani ¿adnym zatwierdzonym progra-
mem zmian. Jest prób¹ baden-powellowskiego spojrzenia szerzej, jest
prób¹ poszukiwania rozwi¹zañ problemu. Koncepcja nie jest zamkniêta,
co i rusz s³yszymy jakieœ s³uszne uwagi, które warto w niej uwzglêdniæ.
Je¿eli masz pytania albo coœ nie jest zrozumia³e – zapraszamy do kore-
spondencji (piszcie do redakcji „Czuwaj”).
A mo¿e masz inny pomys³ rozwi¹zania drêcz¹cych nasz Zwi¹zek pro-
blemów? Jesteœmy otwarci na merytoryczn¹ dyskusjê.
CO NAM DAJ¥ FUNDACJE?
Celem tworzenia fundacji nie powinno byæ tylko oddzielenie gospo-
darki od wychowania. Przede wszystkim maj¹tek ma pracowaæ na Zwi¹-
zek. Uwa¿amy, ¿e wzorem Danii fundacje powinny 5% swojego obrotu
odprowadzaæ dla ZHP. Dlaczego obrotu, a nie zysku? Bo przy wysokim
poziomie inwestycji b¹dŸ konsumpcji mo¿e nie byæ zysku. Odprowadza-
nie uzale¿nione od obrotu powoduje, ¿e niezale¿nie, czy fundacja przyno-
si straty, czy zyski – zapewnia funkcjonowanie strukturze wychowawczej.
HM.
PIOTR KOWALSKI,
HM.
RAFA£ KLEPACZ
Pe³na prezentacja koncepcji zarz¹dzania maj¹tkiem harcerskim w Polsce znajduje siê
w dziale harcerstwo na stronie www.kamil.wais.harc.pl.
10
C
ZUWAJ
|
04.2005
[ Pobierz całość w formacie PDF ]