wyklad7 zaburzenia psychiczne z obnizeniem f poznawczych u osob starszych, PSYCHIATRIA, wykłady, semestr II
[ Pobierz całość w formacie PDF ]
ZABURZENIA PSYCHICZNE PRZEBIEGAJĄCE Z OBNIŻENIEM FUNKCJI
POZNAWCZYCH U OSÓB W WIEKU PODESZŁYM
Problemy psychogeriatrii w Polsce i na świecie
Obserwuje się progresywny wzrost populacji osób w wieku podeszłym oraz zmianę
proporcji grup wiekowych z uwagi na zwiększającą się liczbę osób w wieku
poprodukcyjnym.
ŚWIAT
8,5% populacji ogólnej na świecie W ocenie szacunkowej nastąpi zwiększanie ukończyło
60 r. ż. się tego odsetka, aż do 57%.
POLSKA
4,5 mln 5,8 mln 6,4 mln 9,6 mln
Kobiety
> 60 r. ż.
Mężczyźni
> 65 r. ż.
Za wzrostem populacji osób w wieku podeszłym nie nadąża wzrost liczby dzieci i
młodzieży (spadek przyrostu naturalnego).
Zjawisko starzenia –
polega na obecności zmian fizjologicznych w organizmie
przejawiające się zmianami postaw i reakcji na otaczający świat.
Starość –
nie została zaprogramowana biologicznie i może przebiegać odmiennie u
różnych osób.
Starzenie pierwotne –
jest charakterystyczna dla każdego człowieka i zależy od czynnika
genetycznego.
Starzenie wtórne –
odnosi się do obecności uszkodzeń i dysfunkcji powodowanych przez
niekorzystne czynniki środowiskowe (np. urazy, choroby, zatrucia i.t.p.).
Proces starzenia –
zwykle przebiega łagodnie i pozwala ludziom na utrzymanie
aktywności życiowej w sposób akceptowany przez nich samych i przez otoczenie.
Istotny wpływ na przebieg procesu starzenia ma sam człowiek, którego wola i
determinacja może spowalniać negatywne procesy biologiczne.
Kliniczne objawy starzenia
Zaburzenia termoregulacji –
są stałym zjawiskiem u osób w wieku podeszłym,
Odczucia zmysłowe –
pogorszenie słuchu, powonienia i smaku,
Osłabienie wzroku –
spowodowane utratą przejrzystości soczewki, zwyrodnienia plamki
żółtej,
1 z 10
Filtracja kłębkowa nerek –
zmniejsza się średnio o 35%, co powoduje zmniejszenie
wydalania metabolitów przyjmowanych lekarstw,
Wrażliwość receptorowa i interakcje leków –
podeszły wiek i współwystępujące
choroby somatyczne powodują zmiany absorbcji leków,
Zmiana wzorca snu –
sen ulega większej fragmentacji (dłużej trwające wybudzenia
nocne), problemy z zaśnięciem.
W miarę starzenia się dochodzi do:
Zmian anatomicznych (zanik mózgu),
Zmian biochemicznych,
Zaburzeń procesów fizjologicznych.
Związane to jest m.in. z długotrwałym leczeniem farmakologicznym, które może prowadzić
do postępującego uszkodzenia O.U.N. i powstawania niedoboru funkcji poznawczych.
różni się od
Nieuchronnie z wiekiem następuje osłabienie funkcjonowania poznawczego,
Zmniejszenie aktywności życiowej i spadek energii,
Postępujący proces rozgałęziania dendrytów,
Tworzenie synaps,
Narastanie złożoności sieci neuronalnej.
Te zmiany zachodzące w mózgu wraz z jego starzeniem się prowadzą do wystąpienia
określonych zaburzeń funkcji poznawczych polegających na:
Łagodnym osłabieniu funkcji poznawczych,
Osłabienie funkcji wykonawczych np. trudności w rozwiązywaniu problemów i zadań
złożonych wymagających selektywnej uwagi i elastyczności myślenia,
Spowolnienie psychomotoryczne,
Osłabienie intelektualne,
Spowolnienie procesów myślenia.
Problemy psychiatryczne u osób w wieku podeszłym
Otępienie pierwotnie zwyrodnieniowe,
Otępienie naczyniopochodne,
Psychozy parafreniczne,
Zaburzenia afektywne,
Psychozy z jakościowymi zaburzeniami świadomości.
Łagodne zaburzenia funkcji poznawczych
•
Od ponad 3000 lat wiadomo, że znaczący odsetek osób w wieku podeszłym
zaczyna miewać problemy z pamięcią, a czasem nawet osoby te wykazują dziwne
zachowanie.
•
Można przyjąć, że Ł.Z.F.P. nie są zjawiskiem rzadkim i stają się coraz częstsze
wraz z wiekiem.
•
Wraz z zastosowaniem coraz czulszych metod diagnostycznych rozpoznaje się
2 z 10
coraz więcej tego typu przypadków.
•
Niektórzy pacjenci z Ł.Z.F.P. w miarę poprawnie mogą funkcjonować społecznie
pozostając w stabilnym stanie, zaś w innych przypadkach ich stan pogarsza się t.j.
pojawia się otępienie.
•
Nie ma jednej metody leczenia dla wszystkich gdyż przyczyny Ł.Z.F.P. są
zróżnicowane i jest ich wiele.
•
•
Zaobserwowano, że osoby, u których w późniejszym okresie rozwija się zaburzenie
funkcji poznawczych, zgłaszają występowanie odczuwanych subiektywnie
problemów z pamięcią już na 3-6 lat wcześniej,
•
U pacjentów z Ł.Z.F.P. często też mogą występować inne objawy [pobudzenie
psychoruchowe, agresja, ciężki epizod depresji, halucynacje],
•
Uważa się, że przyczyną w/w zachowań jest prawdopodobnie rozpoczynający się
proces neurodegeneracyjny,
•
Ł.Z.F.P. wpływa na aktywność dnia codziennego, polegający m.in. na występowaniu
na co dzień „przykrych incydentów” w funkcjonowaniu neuropsychologicznym
[zaburzenia orientacji, wybuchy emocji, zmęczenie].
Wczesne rozpoznanie, postępowanie i leczenie:
Termin Ł.Z.F.P. został użyty do określenia zwiększonego ryzyka lub stanu przejściowego
między zmianami funkcji poznawczych normalnie występującymi w podeszłym wieku, a
tymi które występują w otępieniu.
Chory z Ł.Z.F.P.:
Często zgłaszają skargi na odczuwaną utratą pamięci lub inne swoiste zaburzenia funkcji
poznawczych,
Zachowują ogólną sprawność poznawczą i codzienną aktywność, ale często zgłaszają
pogorszenie pamięci wpływające niekorzystnie na ich funkcjonowanie,
Skarżą się na coraz większe trudności ze znalezieniem odłożonych nie na miejsce
przedmiotów, przypominaniem nazwisk i miejsc lub pamiętaniem o codziennych
wydarzeniach,
Mogą zdradzać objawy depresji (utrata zainteresowań, aktywności, społeczne wycofanie)
– leczenie środkami p/depresyjnymi co najwyżej daje nieznaczną poprawę,
Coraz więcej dowodów wskazuje, że zarówno apatia, jak i zaburzenia funkcji
wykonawczych są objawami Ł.Z.F.P.,
Zaburzenia funkcji wykonawczych przejawiające się w dezorganizacji, pogorszeniu
wglądu, trudnościach w rozwiązywaniu problemów, planowaniu, pogorszeniu pamięci
operacyjnej.
3 z 10
Łagodne zaburzenia funkcji poznawczych
Postępowanie:
Dokładny wywiad i badanie fizykalne są podstawowymi czynnościami oceny Ł.Z.F.P.,
Ocena neurologiczna pacjenta – poszukiwanie ewentualnych objawów ogniskowych i
innych objawów neurologicznych,
Wykonanie podstawowych badań laboratoryjnych poszerzonych o ocenę funkcji tarczycy,
stężenie witaminy B12 i kwasu foliowego, badań w kierunku kiły,
Wykonanie badania MMSE – wynik ≥ 24 pkt. nakazuje poszerzenia diagnostyki,
Przeprowadzenie badania neuropsychologicznego baterią testów oceniających funkcje
poznawcze,
Badanie neuroobrazowe [CT, MRi] są stosowane rutynowo,
Badanie SPECT – czynnościowe badanie przepływów, najszybciej pozwala na
rozpoznanie ch. A.,
Potencjały wywołane poznawcze [P300] – pozwala na wczesną ocenę początku ch. A.
[badanie możliwe do wykonania tylko we wczesnej fazie choroby].
Łagodne zaburzenia funkcji poznawczych
Leczenie:
Obecnie nie ma formalnie zalecanej czy dopuszczonej przez FDA metody leczenia
pacjentów z rozpoznaniem Ł.Z.F.P.
Jednak oparte na wielu badaniach metod zalecanych w A.D. często jest też stosowanych
w przypadku Ł.Z.F.P. w przekonaniu, że mogą pomóc w zwolnieniu lub opóźnieniu
postępów dysfunkcji poznawczych.
Farmakoterapia:
Inhibitory cholinestazy [doneperil, riwastigmina],
Antagoniści N-metylo-D-asperginianu [memantyna]
4 z 10
Dodatkowe i alternatywne metody leczenia:
•
Witamina E,
•
Gingko Biloba,
•
Niesteroidowe leki p/zapalne,
•
Estrogeny,
•
Statyny.
Skala deterioracji ogólnej 6 Stop. Podział głębokości otępienia wg Hughes i
Reisberg
Starość fizjologiczna –
dość dobra pamięć, okolicznościowe zapominanie pełna
orientacja. Dobra codzienna sprawność. Prawidłowa ocena własnej sprawności.
Pogranicze otępienia –
„łagodne zapominanie”, polega na niezdolności do
przypominania sobie części zdarzeń i drobiazgów (np. nazwisk). Pełna orientacja
(najwyżej mylnie podawana data, z błędem do trzech dni), zachowana zdolność do
samodzielnego życia. W czasie badania klinicznego bez uchwytnych zaburzeń pamięci.
Subiektywnie poczucie niewydolności.
Nieznaczne otępienie –
okolicznościowo występuje niemożność przypominania zdarzeń,
najczęściej sprzed kilku dni (np. program TV). Niepełna orientacja w czasie (mylnie data
co do kilku tygodni). Nieznaczne trudności w samodzielnym funkcjonowaniu (niezdolność
zaplanowania np. zakupów). Ubytek inicjatywy. Wymaga pomocy w niektórych sprawach.
D) Średni stopień nasilenia –
stale występują zaburzenia przypominania. Dezorientacja
w miejscu i czasie. Niezdolność do podejmowania samodzielnych decyzji. Wymaga
pomocy w prostych czynnościach (myciu, ubieraniu się, utrzymaniu higieny). W badaniu
istotne braki pamięciowe, nie wie np. kto jest prezydentem, nie zna adresu, nie poznaje
znajomych.
E) Ciężkie otępienie –
utrata pamięci, nowe zdarzenia natychmiast ulegają zapomnieniu.
Zachowana orientacja tylko co do własnej osoby, ale nie zna danych innych osób.
Niezdolność do życia poza domem . Wymaga ciągłej opieki innych osób. Zmiana
osobowości, zwłaszcza reakcji emocjonalnych.
F) Skrajne otępienie –
obecne są tylko fragmenty wspomnień. Pełna dezorientacja.
Niezdolność do żadnych działań prawnych. Wymaga ciągłej opieki. Pojawiają się objawy
neurologiczne, nietrzymanie moczu.
Zespoły otępienne
Otępienie [F00-F03] jest zespołem spowodowanym chorobą mózgu, zwykle przewlekłą i
postępującą, w którym dochodzi do licznych zaburzeń funkcji korowych takich jak:
•
pamięć,
•
myślenie,
•
orientacja,
•
rozumienie,
5 z 10
[ Pobierz całość w formacie PDF ]