yutube, FOLDER NR 1 MATERIAŁY PDF POJEDYŃCZO(1)
[ Pobierz całość w formacie PDF ]
//-->yutube1.Towarzystwo Tatrzańskie Pomysł założenia Towarzystwa Tatrzańskiego był rozważany wśródmiłośników Tatr już w 1871. Założono je początkowo jako Galicyjskie Towarzystwo Tatrzańskie 3sierpnia 1873 r. Po ustanowieniu statutu Towarzystwo zostało zarejestrowane 19 marca 1874 r. zsiedzibą w Nowym Targu. W maju 1874 zmieniło nazwę na Towarzystwo Tatrzańskie i przeniosłoswoją siedzibę do Krakowa. Założycielami Towarzystwa byli m.in. dr Tytus Chałubiński, ks. JózefStolarczyk, Eugeniusz Janota, Ludwik Eichborn, Walery Eljasz-Radzikowski i inni. Pierwszymprezesem został hrabia Mieczysław Rey. Już w pierwszej dekadzie istnienia Towarzystwa powstałyjego pierwsze oddziały terenowe w Stanisławowie (1877), Kołomyi i Lwowie. Potem szybkopowstawały kolejne oddziały (w Nowym Sączu, Szczawnicy i Żywcu). Jednak dopiero po I wojnieświatowej, wraz ze zmianą nazwy w 1920 r. na Polskie Towarzystwo Tatrzańskie (PTT),Towarzystwo objęło swoim zasięgiem całe terytorium I Rzeczypospolitej. Zakopiański oddziałTowarzystwa miał siedzibę w Dworcu Tatrzańskim. W latach 1886--1920 organem Towarzystwabył „Pamiętnik Towarzystwa Tatrzańskiego", wydawany nieco częściej niż raz do roku.2.W 150. rocznicę urodzin Kazimierza Przerwy-TetmajeraPoeta Kazimierz Tetmajer, przydomek Przerwa nadany przodkom w końcu XVIII wieku. Tej tociekawej postaci poświecono wystawę w gmachu głównym Miejskiej Biblioteki Publicznej.Prezentacja powstała za sprawą Polskiego Towarzystwa Tatrzańskiego Oddziału w Jaworznie. Nawernisaż wystawy w piątkowe popołudnie (6.11) złożyły się prelekcja o życiu i twórczości poety,czytanie wierszy i występ krakowskiego zespołu „Zielony Szlak”.Kasprowicz to autor ceniony i chwalony, uznawany za jednego z najlepszych w nurcie MłodejPolski na przełomie XIX i XX wieku. Panicz rodem z podhalańskiego Ludźmierza, nosił się więc zpańska - garnitury tylko na miarę, elegancki z niego był salonowiec. Pierwszy tomik wierszy wydałw wieku 21 lat. Chwalono go za „oryginalność poetyckiego pomysłu”, zwano „genialnymtalentem”, nagradzano na licznych konkursach, a krytyka pisała, że jego dzieła to ”pierwszorzędnepiękności językowe”.Na kilkunastu planszach przedstawiono kalendarium poety, opisano jego spotkania z Tatrami,poświęcono parę plansz jego twórczości, a przecież jego „Skalne Podhale” uznano zanajoryginalniejszy epos w literaturze europejskiej. Nie pominięto wpływu Tetmajera na malarstwo.Prywatnie wielki był z niego oryginał - swoją ofertę matrymonialną złożył w Wiedniu, w MonteCarlo grywał w kasynie, od pań się odganiał, twierdząc, że te „zwariowane babiszony” nie dają muspokoju. Uwielbiał łażenie po Tatrach, zdobył wszystkie ważniejsze szczyty. Te góry, jak mawiał,go zafascynowały.Nic więc dziwnego, że Tetmajer w Tatrach i góralszczyźnie się rozkochał, a górale się od niego nieopędzali, gadać z nim chcieli, razem włóczyli się po górach. Do zobaczenia na wystawie. Hej.3.Obchody 150 rocznicy urodzin Kazimierza Przerwy-TetmajeraWystęp zespołu „Zielony Szlak”.Halaze zbioru Poezye T. 3Cudna, złota jutrzenko wśród mroków granitu!Senna zatoko pośród spiętrzonych fal cieśni!Jasny kwiecie wśród lasu, cicha, słodka pieśniWśród szturmu trąb grzmiącego pod sklepy błękitu...O halo górska! Oczy omdlały z zachwytu —Twój widok roześpiewi duszę i roześniI marzyć na twem łonie zielonem bezkreśniej,Niż tam — na czole skalnej piramidy szczytu.Tu oczy obróciwszy ku złotemu słońcuI ku białym obłokom na błękitnem niebie,Można świata zapomnieć i zapomnieć siebie —Utopić duszę całą w wód i lasów szumieI w tej upajającej, bezkreśnej zadumieChcieć śnić do życia końca i po życia końcu...4.Willa Oksza (film jest własnością Muzeum Tatrzańskiego)Historia Okszy wpisana jest w dzieje stylu zakopiańskiego. Willa jest trzecim dziełem StanisławaWitkiewicza, twórcy stylu zakopiańskiego. Jej projekt powstał w latach 1894–1895 dla Bronisławyi Wincentego Korwin-Kossakowskich, o czym świadczy korespondencja Stanisława Witkiewicza zfundatorami. Budynek wznosili góralscy cieśle pod kierunkiem Wojciecha Roja i Jana Obrochty wlatach 1895–1896. Podstawą rozpoczęcia prac były plany przygotowane na podstawie szkicówWitkiewicza. Budowę rozpoczęto na wiosnę 1895 r., a zakończono w czerwcu 1896 r. Wykonaniemebli zlecił Kossakowski Kazimierzowi Sieczce.Po latach, w drugim zeszycie Stylu zakopiańskiego Stanisław Witkiewicz pisząc o kolejnychstylowych willach, twierdził:Następny dom, Oksza, należący pierwotnie do Kossakowskich, potem do Kęszyckich, byłzbudowany na planie również z góry danym. Symetryczny prawie rozkład prowadził dosymetrycznego zewnętrznego kształtu. W Okszy znajdują się pyszne, wielkie drzwi wchodowe,których efekt zdobniczy zginął przez oszklenie ganku, stojącego na łuku kamiennym, ganku, doktórego wejście stanowią boczne, kręcone schody z piaskowca. Oksza jest najmniejskomplikowanym z nowych zakopiańskich domów. Zużyte w niej były te motywy zdobnicze ikonstrukcyjne, które już były wypróbowane w uprzednio postawionych domach, z dodaniemkrytych obejść dokoła wschodniej ściany i połączenia galerią z piętrową oficyną stojącą wpodwórzu. [S. Witkiewicz: Styl zakopiański. Z. 2: Ciesielstwo. Lwów 1911, s. 11].W roku 1899 willę zakupił Marcin hr. Kęszycki i zmienił jej nazwę na „Oksza”. Willa byłaprezentem na srebrne wesele hrabiego i jego żony Heleny. Na jednym z sosrębów (pokój naparterze po północnej stronie salonu) wykonano okolicznościową inskrypcję:R. P. 1899 d. 7 Lutego odbyło się srebrne wesele Marcina i Heleny z Reyów Kęszyckich.Niespełna rok po tym wydarzeniu Marcin Kęszycki zmarł, a wdowa po nim mieszkała w Okszyprawdopodobnie do wybuchu I wojny światowej. W 1920 roku willę zakupiło Towarzystwo„Odrodzenie”, założone przez Klarę Jelską, które po przebudowie urządziło tu „Dom Zdrowia dlaUczącej się Młodzieży”. W okresie II wojny światowej do Okszy przeniesiono — wyrzuconą zKuźnic — Szkołę Gospodarstwa Domowego, która funkcjonowała tu do 1945 roku pod nazwąSzkoła Gospodarcza. Po II wojnie światowej w budynku mieściło się prewentorium dla dzieci imłodzieży. W 1965 r. obiekt został przejęty przez krakowskie władze wojewódzkie, któreadaptowały go na dom wypoczynkowy. W 2006 roku, z inicjatywy ówczesnego marszałkawojewództwa małopolskiego Janusza Sepioła, obiekt został przejęty przez Muzeum Tatrzańskie zprzeznaczeniem na cele ekspozycyjne. Remont konserwatorski z adaptacją na Galerię Sztuki XXwieku, dofinansowany w ramach Małopolskiego Regionalnego Programu Operacyjnego na lata2007-2013, przeprowadzono w latach 2008–2010.W pierwszej połowie 2011 roku w Galerii urządzono pierwszą wystawę zatytułowaną Zakopane –pępek świata. Sztuka pod Giewontem w latach 1880-1939, która została otwarta 15 maja tegożroku. Scenariusz przygotowała Teresa Jabłońska, a wystawę zaaranżował Marcin Rząsa.źródło: Muzeum Tatrzańskie im. dra Tytusa Chałbińskiego5.Władysław hr Zamoyski Władca TatrHrabia Władysław Zamoyski urodził się 18 listopada 1853 roku w Paryżu, zmarł 3 października1924 roku w Kórniku, w Wielkopolsce. Był synem Władysława Zamoyskiego (generała, polskiegodziałacza emigracyjnego) i Jadwigi Zamoyskiej z Działyńskich. Studiował w Paryżu w ÉcolePolytechnique, służył w wojsku francuskim, kończąc służbę jako podporucznik.W 1881 objąłzapisane mu przez Jana Działyńskiego dobra kórnickie. Współpracował w roku1882 z matką przytworzeniu Szkoły Domowej Pracy Kobiet, przeniesionej później z Kórnika do zakopiańskichKuźnic. W roku 1889 podjął misje ratowania lasów tatrzańskich i kupił na licytacji dobrazakopiańskie, obejmujace spore tereny w Tatrach i na Podhalu. Zamieszkał na stałe w Kuźnicach.Zdewastowane przez poprzednich właścicieli lasy tatrzańskie uratował od zupełnego zniszczeniaprzez ograniczenie wyrębów i prowadzenie intensywnych zalesień.Wielkim wysiłkiem doprowadził do zbudowania linii kolejowej z Chabówki do Zakopanego,otwartej w roku 1899. Miał duże zasługi w zakończeniu granicznego sporu z Węgrami o MorskieOko. W głośnym procesie przed sądem międzynarodowym w Grazu dzięki jego staraniom w roku1902 zapadł wyrok włączający okolice Morskiego Oka w granice ziem polskich. W Zakopanemczynnie uczestniczył w działalności miejscowych organizacji, wspierał także finansowo różnedziałania społeczne. W roku 1901 otrzymał tytuł Honorowego Obywatela Zakopanego, zaś w roku1911 wybudował dom Bazaru Polskiego przy Krupówkach, gdzie na parterze mieściły sie sklepy, ana pierwszym piętrze sala wystawowa(dziś jest tu Miejska Galeria Sztuki). Był działaczem iczłonkiem honorowym Towarzystwa Tatrzańskiego, a także zakopiańskiego Gniazda TowarzystwaGimnastycznego „Sokół". 30 grudnia 1923 roku Władysław Zamoyski założył "Zakłady Kórnickie"zwane również Fundacją Zamoyskich lub Fundacją Kórnicką. Fundacja ta miała na celuprzekazanie całego majątku Zamoyskich Narodowi Polskiemu. Pieniądze zostały przekazane wszczególności na cele kulturalne, oświatowe i naukowe, a także stypendia dla uzdolnionejmłodzieży.Posmiertnie, 10 listopada 1933 roku "Za wybitne zasługi dla kraju, pracę społeczną oraz wielkąofiarność" został odznaczony przez Prezydenta Rzeczypospolitej Ignacego Mościckiego WielkąWstęgą Orderu Odrodzenia Polski. Zarządcą dóbr zakopiańskich i kórnickich hrabiegoZamoyskiego był ,Wincenty Szymborski ojciec Wisławy Szymborskiej, która urodziła się wzabudowaniach dworskich na Prowencie między Kórnikiem a Bninem.6.Orla perć w Tatrach.Najtrudniejszy szlak turystyczny.Orla Perć (słow. Orlia prť, niem. Adlerweg, węg. Sas-út[1]) – najtrudniejszy i najbardziejniebezpieczny[2] szlak w Tatrach i w całej Polsce, poprowadzony stokami oraz granią przezprzełęcze i szczyty, między przełęczami Zawrat i Krzyżne i dalej grzbietem Wołoszyna na Polanępod Wołoszynem. Jest to najdłuższy graniowy szlak w Tatrach Wysokich, prowadzący większościądługiej wschodniej grani Świnicy.Odcinek od Krzyżnego do Polany pod Wołoszynem jest od 1932 roku zamknięty i nie przewidujesię jego otwarcia. Na Orlej Perci dominują trawersy, miejscami szlak prowadzi właściwie granią,ale z powodu ukształtowania terenu często oddala się od niej, omijając szczyty i turnie. Jako szlakgłówny jest oznakowany kolorem czerwonym. Na szlaku znajdują się ułatwienia (łańcuchy, klamryi 2 stalowe drabinki), mimo to jednak szlak ten nie jest odpowiedni dla początkujących turystówgórskich, wymaga pewnego obycia z górami, sposobem korzystania z łańcuchów, wreszcieumiejętności wyszukiwania właściwych chwytów i stopni[3]. Szczególnie istotne jest to przy złejpogodzie. Liczne ekspozycje na szlaku są stosunkowo silne, dlatego też szlak ten jest odradzanyosobom z lękiem wysokości.Od czasu otwarcia szlaku w roku 1906, zginęło na nim ponad 120 osób.Najlepszymi punktamiwypadowymi na Orlą Perć są schronisko „Murowaniec” na Hali Gąsienicowej i schronisko wDolinie Pięciu Stawów Polskich.Przejście Orlą Percią najlepiej podzielić na kilka części, np. Zawrat – Kozia Przełęcz (szczyt: MałyKozi Wierch). Od lipca 2007 r. ruch turystyczny na odcinku Zawrat – Kozia Przełęcz jestjednokierunkowy; czas przejścia:1:20h. Kozia Przełęcz – Kozi Wierch (szczyty: Kozie Czuby,Kozi Wierch). Od lipca 2007 r. ruch turystyczny na odcinku Kozia Przełęcz – Kozi Wierch jestjednokierunkowy (nie licząc dwukierunkowego gzymsu pod Kozią Przełęczą); czas przejścia:1:30h. Kozi Wierch – Skrajny Granat (szczyty: Kozi Wierch, Zadni Granat, Pośredni Granat, SkrajnyGranat); czas przejścia:1:35h. Skrajny Granat – Krzyżne (szczyt: Skrajny Granat); czas przejścia:2:15h. Należy pamiętać, że z tego odcinka nie ma możliwości wcześniejszego zejścia ze szlaku.Czasy przejść podane według mapy[5], w innych źródłach mogą się znacznie różnić. Przejściecałego szlaku zajmuje w warunkach letnich 6-8 godzin.Kolejna część Orlej Perci prowadząca granią Wołoszyna, z częściowym obejściem jej ostrza, jestzamknięta dla ruchu turystycznego. Ze względu na ochronę przyrody (cały teren Wołoszynastanowi obszar ochrony ścisłej) nie przewiduje się jej otwarcia.Pomysłodawcą budowy Orlej Percibył Franciszek Henryk Nowicki, który zaproponował w 1901 r. wytyczenie drogi odWodogrzmotów Mickiewicza przez Wołoszyn, Krzyżne, Granaty, Kozi Wierch i dalej do Zawratu.Tutaj szlak miał łączyć się z istniejącym już szlakiem na Świnicę, a dalej biegnąć przez KasprowyWierch i Czerwone Wierchy aż do Doliny Kościeliskiej.Szlak został wytrasowany w latach 1903–1906 nakładami Towarzystwa Tatrzańskiego i wielkiegomiłośnika Tatr, księdza Walentego Gadowskiego, któremu pomagali Jakub Gąsienica Wawrytko,Klemens Bachleda i kilku innych górali. W latach 1904 i 1911 wytrasowano szlaki łącznikowe,które pozwalają na pokonywanie trasy w krótszych odcinkach, przy czym szlak Zmarzły StawGąsienicowy – Kozia Przełęcz – Dolinka Pusta wytrasowano w 1912, zamknięto w 1925 iponownie wyznakowano w 1953.W zimie zamknięty dziś odcinek od Krzyżnego do Polany pod Wołoszynem jako pierwsi przeszliWitold Henryk Paryski i Tadeusz Pawłowski 31 grudnia 1932 r. Z kolei szlak w obecnym kształcie(od Zawratu po Krzyżne) zimą jako pierwsi przebyli Zbigniew Jaworowski i Andrzej Manda wdniach 17–18 kwietnia 1949 r.Odcinek między Świnicą i Zawratem, również oznakowany na czerwono, nie jest częścią OrlejPerci.https://creativecommons.org/licenses/...7.Władysław hr. Zamoyski. Pan z Wielkopolski -- Władca Tatr
[ Pobierz całość w formacie PDF ]