wyższą odprawę pracownikowi zwalnianemu, BHP, Orzeczenia Sądu Najwyższego
[ Pobierz całość w formacie PDF ]
Wyrok z dnia 12 września 2006 r.
I PK 87/06
Postanowienie zakładowego układu zbiorowego pracy, przyznające w
okresie gwarantowanego zatrudnienia wyższą odprawę pracownikowi zwalnia-
nemu z pracy później niż pracownikowi zwalnianemu wcześniej, narusza zasa-
dę równego traktowania w zatrudnieniu (art. 11
2
i 18
3a
k.p.). Pracownikowi zwal-
nianemu z pracy wcześniej przysługuje w takiej sytuacji odprawa w wysokości
nie niższej niż pracownikowi zwalnianemu później (art. 9 § 4 k.p.).
Przewodniczący SSN Józef Iwulski (sprawozdawca), Sędziowie SN:
Katarzyna Gonera, Herbert Szurgacz.
Sąd Najwyższy, po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w dniu 12 wrześ-
nia 2006 r. sprawy z powództwa Henryka W., Alfreda P., Zbigniewa S. i Mariana K.
przeciwko „O.” SA w O. i „C.S.” Spółce z o.o. w O. o zapłatę, na skutek skargi kasa-
cyjnej powodów od wyroku Sądu Okręgowego-Sądu Pracy i Ubezpieczeń Społecz-
nych w Piotrkowie Trybunalskim z dnia 17 listopada 2005 r. [...]
1. u c h y l i ł zaskarżony wyrok w punkcie I. 2 w części dotyczącej powódz-
twa Henryka W., Alfreda P., Zbigniewa S. i Mariana K. przeciwko „C.S.” Spółce z o.o.
w O. o zapłatę odpraw z tytułu rozwiązania umów o pracę i w tej samej części wyrok
Sądu Rejonowego-Sądu Pracy w Opocznie z dnia 31 marca 2005 r. [...], w jego
punkcie 6. oraz między tymi stronami w punkcie 9. i w tym zakresie przekazał sprawę
temu Sądowi Rejonowemu do ponownego rozpoznania oraz orzeczenia o kosztach
postępowania kasacyjnego,
2. o d d a l i ł skargę kasacyjną w pozostałym zakresie i odstąpił od obciąża-
nia powodów kosztami postępowania kasacyjnego w stosunku do pozwanej „O.” SA
w O.
U z a s a d n i e n i e
2
Powodowie Henryk W., Jan K., Alfred P., Zbigniew S. i Marian K. wnieśli o za-
sądzenie solidarnie od „C.S.” spółki z o.o. w O. i „O.” SA w O. wskazanych kwot pie-
niężnych tytułem: 1) waloryzacji wynagrodzeń za okres od 1 stycznia 2001 r. do 31
sierpnia 2002 r.; 2) premii świątecznej; 3) odprawy wynikającej z Pakietu Socjalnego;
4) odszkodowania za naruszenie przepisów przy wypowiadaniu umów o pracę oraz
5) od „C.S.” spółki z o.o. w O. wynagrodzenia za pracę w godzinach nadliczbowych.
Wyrokiem z dnia 31 marca 2005 r. [...] Sąd Rejonowy-Sąd Pracy w Opocznie
zasądził od „C.S.” spółki z o.o. w O. na rzecz powodów premie świąteczne za 2001 r.
oraz wyrównanie (waloryzację) wynagrodzeń. Sąd Rejonowy oddalił powództwa w
pozostałej części w stosunku do „C.S.” spółki z o.o. w O. oraz w całości w stosunku
do „O.” SA w O., umorzył postępowanie w części dotyczącej premii prywatyzacyjnej
oraz zniósł wzajemnie między stronami koszty procesu. Pismem z dnia 9 maja 2005
r. powód Jan K. cofnął pozew i postanowieniem z dnia 15 maja 2005 r. Sąd Rejono-
wy uchylił wyrok w części dotyczącej tego powoda i umorzył postępowanie w tym
zakresie.
Sąd Rejonowy ustalił, że powodowie byli zatrudnieni w „O.” SA w O. w pełnym
wymiarze czasu pracy. W Spółce tej obowiązywał Pakiet Praw Socjalnych i Gwaran-
cji Pracowniczych Załogi zawierający między innymi gwarancje zatrudnienia i płacy.
Do „zawarcia” tego Pakietu Socjalnego doszło w procesie prywatyzacji. W dniu 7
czerwca 2000 r. została zawarta pomiędzy Skarbem Państwa reprezentowanym
przez Ministra Skarbu Państwa a C.S.F. B. Ceramic partners (Poland) s.a.r.l. oraz
C.S.F. B. International Equity Partners L.P. umowa dotycząca sprzedaży akcji „O.”
SA. Umowa zawierała uregulowania dotyczące zatrudnienia, według których kupu-
jący gwarantował zatrudnienie pracowników spółki przez okres 24 miesięcy. We
wrześniu 2000 r. została podpisana umowa sprzedaży akcji „O.” SA. Pakiet Praw
Socjalnych i Gwarancji Pracowniczych Załogi „O.” SA w O. został spisany już w
kwietniu 2000 r. i stanowił załącznik do umowy z 7 czerwca 2000 r. Powstał on w
wyniku negocjacji między akcjonariuszami, związkami zawodowymi i zarządem
spółki. Strony Pakietu były świadome, że zachodzi konieczność restrukturyzacji „O.”
SA i ustaliły, iż ma być ona dokonana w ciągu dwóch lat obowiązywania Pakietu.
Także ewentualne zwolnienia pracowników z przyczyn ekonomicznych miały być
dokonane w okresie dwóch lat obowiązywania Pakietu i wiązały się one z konieczno-
ścią wypłaty wynagrodzenia w wysokości ustalonej w rozdziale II Pakietu dotyczą-
cym gwarancji zatrudnienia. W celu zmobilizowania pracodawcy do przeprowadzenia
3
pełnej restrukturyzacji spółki w okresie obowiązywania Pakietu, jego strony wprowa-
dziły postanowienie punktu 8 ustęp 1 rozdziału II, które przewidywało, że w przypad-
ku rozwiązania umów o pracę w trybie ustawy z dnia 28 grudnia 1989 r. o szczegól-
nych zasadach rozwiązywania z pracownikami stosunków pracy z przyczyn dotyczą-
cych zakładu pracy (jednolity tekst: Dz.U. z 2002 r. Nr 112, poz. 980 ze zm.) w okre-
sie 12 miesięcy od dnia wygaśnięcia Pakietu, odprawa określona w tej ustawie „wy-
nosić będzie 12 miesięcy” niezależnie od stażu pracy. Pakiet Socjalny obowiązywał
od 18 września 2000 r. do 18 września 2002 r., a wolą stron było przedłużenie jego
obowiązywania na trzeci rok, to jest od 18 września 2002 r. do 18 września 2003 r.
W dniu 18 grudnia 2000 r. pomiędzy „O.” SA w O. i „C.S.” spółką z o.o. w O.
zostało zawarte porozumienie, na podstawie którego „C.S.” spółka z o.o. przejęła
pracowników pionu technicznego na podstawie art. 23
1
k.p., w tym powodów. Spółki
postanowiły, że do przejętych pracowników w okresie od 1 stycznia 2001 r. do 18
września 2002 r. mają zastosowanie postanowienia Pakietu Praw Socjalnych i Gwa-
rancji Pracowniczych Załogi „O.” SA. Porozumienie o przejęciu zostało zawarte w
związku z rozpoczęciem wykonywania przez „C.S.” usług na rzecz „O.” SA w zakre-
sie serwisu technicznego i transportu. Spółki ustaliły w tym porozumieniu, że po
upływie okresu gwarancji pracowniczych nastąpi renegocjacja warunków świadcze-
nia usług. Sytuacja finansowa „C.S.” w pierwszym półroczu 2002 r. była trudna, gdyż
nastąpił spadek zamówień na świadczone usługi oraz zachodziła konieczność ure-
gulowania płatności z tytułu wykupionego majątku. Spółka „O.” nie dawała gwarancji
na korzystanie z jej usług i wypowiedziała umowę dotyczącą obsługi technicznej. Z
powodu trudnej sytuacji, wymuszającej przeprowadzenie głębokiej restrukturyzacji,
„C.S.” podjęła decyzję o przeprowadzeniu zwolnień grupowych. Został opracowany
regulamin zwolnień grupowych i powiadomiono urząd pracy. W maju 2002 r. powo-
dowie otrzymali wypowiedzenia umów o pracę ze skutkiem na dzień 31 sierpnia
2002 r. Jako przyczynę wypowiedzeń pracodawca wskazał zmniejszenie zatrudnie-
nia z uwagi na zmiany organizacyjne oraz sytuację ekonomiczną spółki. Wypowie-
dzenia zawierały pouczenie o terminie i sposobie złożenia odwołania do sądu. Łącz-
nie wypowiedzenia umów o pracę otrzymało 380 pracowników „C.S.”. Przed upły-
wem okresu wypowiedzenia, w sierpniu 2002 r. pracodawca zaproponował większo-
ści pracowników nowe warunki pracy i płacy. Niektórzy pracownicy nie przyjęli za-
proponowanych warunków. Po 31 sierpnia 2002 r. spółka „C.S.” zatrudniła 14 no-
wych pracowników.
4
Powodowie nie złożyli w terminie odwołań od wypowiedzeń umów o pracę.
Byli przekonani, że po upływie okresów wypowiedzeń będą ponownie zatrudnieni,
bowiem przełożeni w czasie zebrań przed zwolnieniami grupowymi informowali, że
po rozwiązaniu umów pracownicy ponownie otrzymają propozycje pracy na innych
warunkach płacowych. W okresie od maja do września 2002 r. ze strony powodów
nie było żadnych przeszkód do złożenia odwołań. Po rozwiązaniu umów o pracę po-
wodowie otrzymali odprawy pieniężne wynikające z ustawy z dnia 28 grudnia 1989 r.
oraz wynagrodzenie za 18 dni września 2002 r. wynikające z Pakietu. W 2002 r. mieli
rozliczone i wypłacone wynagrodzenie za pracę w godzinach nadliczbowych, a w
czasie zatrudnienia nie zgłaszali roszczeń z tego tytułu. Przed rozwiązaniem umów o
pracę powodowie nie otrzymali wzrostu wynagrodzenia zgodnie z Pakietem Socjal-
nym ani premii świątecznych w latach 2001 i 2002.
Sąd Rejonowy uznał powództwa za nieuzasadnione w zakresie żądania od-
szkodowań za niezgodne z prawem rozwiązanie umów o pracę. Odwołanie od wy-
powiedzenia umowy o pracę wnosi się do sadu pracy w ciągu 7 dni od dnia doręcze-
nia pisma wypowiadającego umowę o pracę (art. 264 § 1 k.p.). W przekonaniu Sądu
Rejonowego nie ma podstaw do przywrócenia powodom terminu do wniesienia od-
wołań. Braku działania powodów nie może usprawiedliwiać przekonanie o ponow-
nym zatrudnieniu. Powodowie otrzymali wypowiedzenia na piśmie z pouczeniem o
sposobie i terminie odwołania, które zrozumieli w sposób właściwy i nie było po ich
stronie przeszkód, aby odwołanie wnieść w terminie. Gdyby nawet przyjąć, że powo-
dowie uważali, że z dniem 1 września 2002 r. zostaną nawiązane z nimi ponownie
umowy o pracę, to pozew o przywrócenie do pracy lub o odszkodowanie z wnio-
skiem o przywrócenie terminu należało wnieść w ciągu 7 dni od ustania stosunku
pracy. Takich roszczeń nie zawierał „pozew główny”. Sąd Rejonowy nie znalazł rów-
nież podstaw do uwzględnienia żądania zasądzenia wynagrodzenia za pracę w go-
dzinach nadliczbowych oraz zwrotu kosztów delegacji, gdyż twierdzenia powodów o
pracy w godzinach nadliczbowych uznał za nieudowodnione. Część roszczeń powo-
dów wynika z Pakietu Socjalnego i obejmują one odprawy pieniężne, premie świą-
teczne za lata 2001 i 2002 oraz wyrównanie-waloryzację wynagrodzenia za okres od
1 stycznia 2001 r. do 31 sierpnia 2002 r. o prognozowany wskaźnik inflacji. Co do
premii świątecznej za 2001 r., Sąd Rejonowy uznał żądania za uzasadnione, gdyż
trudna sytuacja finansowa spółki oraz modyfikacja Pakietu stosownie do porozumie-
nia z dnia 24 września 2001 r., nie mogą tłumaczyć niewypłacenia tych świadczeń.
5
Porozumienie z dnia 24 września 2001 r -, zmieniające Pakiet Socjalny - zostało za-
warte pomiędzy związkami zawodowymi a zarządem spółki „O.” i w ocenie Sądu
Rejonowego nie wywołuje skutków prawnych w zakresie uprawnień pracowników
„C.S.”. Brak jest też podstaw do zaliczenia na poczet tej premii talonów okazjonal-
nych, czy też wypłaty gotówkowej w listopadzie 2001 r. W ocenie Sądu Rejonowego,
z pkt 4 rozdziału III Pakietu bezspornie wynika, że premia świąteczna powinna być
wypłacona jednorazowo w wysokości 1.000 zł. Za niezasadne natomiast uznał Sąd
Rejonowy żądanie wypłacenia premii świątecznej za 2002 r., ponieważ w dniu 1
grudnia 2002 r. powodowie nie byli już pracownikami spółki „C.S.”. Sąd Rejonowy
uznał zasadność roszczeń wynikających z waloryzacji wynagrodzenia. Porozumienia
z dnia 24 września 2001 r. i z dnia 10 kwietnia 2002 r. nie wyłączyły bowiem sku-
tecznie realizacji postanowień Pakietu Socjalnego w stosunku do pracowników
„C.S.”. Świadczenia te przysługują powodom od byłego pracodawcy, czyli od „C.S.”
spółki z o.o. w O., która na skutek przejęcia pracowników w trybie art. 23
1
k.p. stała
się stroną stosunków pracy i przejęła zobowiązania wynikające z Pakietu Socjalnego.
W przekonaniu Sądu Rejonowego, Pakiet Socjalny stanowi źródło zobowiązań pra-
codawcy. Sąd Rejonowy oddalił natomiast powództwa przeciwko „O.” SA, gdyż ten
podmiot od 1 stycznia 2001 r. nie był pracodawcą powodów. Co do odprawy pienięż-
nej, Sąd Rejonowy uznał żądania za nieuzasadnione, gdyż powodowie po wygaśnię-
ciu Pakietu Socjalnego, czyli po dniu 18 września 2002 r., nie byli już pracownikami
„C.S.”. Za okres obowiązywania Pakietu otrzymali natomiast wynagrodzenia zgodnie
z jego postanowieniami. Sąd pierwszej instancji przyjął, że wolą stron Pakietu nie
było przedłużenie jego obowiązywania na okres od 18 września 2002 r. do 18 wrześ-
nia 2003 r., lecz celem wprowadzenia postanowienia o dodatkowej odprawie było
zmobilizowanie pracodawcy do przeprowadzenia restrukturyzacji i ewentualnych
zwolnień pracowników z pracy do 18 września 2002 r.
Wyrokiem z dnia 17 listopada 2005 r. [...] Sąd Okręgowy-Sąd Pracy i Ubezpie-
czeń Społecznych w Piotrkowie Trybunalskim uchylił wyrok Sądu Rejonowego w
części dotyczącej wynagrodzeń za pracę w godzinach nadliczbowych i w tym zakre-
sie przekazał sprawę do ponownego rozpoznania oraz oddalił apelację pozwanej
spółki „C.S.” w całości, a powodów w pozostałym zakresie.
Sąd Okręgowy dodatkowo ustalił, że wolą stron Pakietu Socjalnego było, aby
premia świąteczna oznaczała premię na święta Bożego Narodzenia, dlatego termin
wypłaty tego świadczenia był wyznaczony przed tymi świętami. Spółka „O.” wypłaciła
[ Pobierz całość w formacie PDF ]