x Gaarder Jostein - Świat Zofii, SWPS, psychologia
[ Pobierz całość w formacie PDF ]
GAARDER JOSTEIN
ŚWIAT ZOFII
Cudowna Podróż W Głąb Historii Filozofii
Przekład Iwona Zimnicka
Książka ta nie powstałaby bez wsparcia i zachęty Siri Dannevig.
Dziękuję także Maiken Ims za cenne komentarze po przeczytaniu rękopisu.
Szczególne podziękowania składam Trondowi Bergowi Eriksenowi za trzeźwe uwagi
i wieloletnią fachową pomoc.
Komu trzy tysiące lat nie mówią nic,
niech w ciemności niewiedzy żyje z dnia na dzień.
Goethe
OGRÓD EDENU
...w
końcu coś kiedyś musiało powstać z niczego...
Zofia Amundsen wracała ze szkoły do domu. Pierwszy odcinek drogi przeszła razem z
Jorunn. Rozmawiały o elektronicznych robotach. Jorunn twierdziła, że mózg człowieka jest
jak skomplikowany komputer, ale Zofia nie była pewna, czy się z nią zgadza. Człowiek musi
być chyba czymś więcej niż tylko maszyną?
Rozstały się przy dużym sklepie spożywczym. Zofia mieszkała na obrzeżu rozległej
dzielnicy willowej, do szkoły miała prawie dwa razy dalej niż Jorunn. Dom stał jakby na
krańcu świata, bo za jej ogrodem nie było już innych zabudowań. Tu zaczynał się głęboki las.
Zofia skręciła w ulicę Koniczynową. Na końcu uliczka zataczała ostry łuk. Miejsce to
często nazywano Zakrętem Kapitańskim. Ludzie chodzili tędy niemal wyłącznie w soboty i
niedziele.
Był początek maja. W ogrodach, pod drzewami owocowymi kwitły gęste kępy
żonkili. Brzozy pokryły się delikatnym zielonym welonem listków.
Czy to nie dziwne, że o tej porze roku wszystko tak po prostu zaczyna rosnąć? Co
sprawia, że kiedy tylko robi się cieplej i znikają ostatnie resztki śniegu, z pozbawionej życia
ziemi wyłaniają się tony zielonych liści?
Otwierając furtkę do swojego ogrodu Zofia zajrzała do skrzynki na listy. Na ogół było
w niej mnóstwo reklam i kilka wielkich kopert do matki. Zofia zwykle kładła gruby plik
poczt, na kuchennym stole, potem szła na górę do swojego pokoju i zabierała się do
odrabiania lekcji.
Do ojca przychodziły jedynie od czasu do czasu jakieś zawiadomienia z banku, ale też
i nie był on wcale, ot takim sobie, zwyczajnym ojcem. Ojciec Zofii był kapitanem wielkiego
tankowca i większą część roku spędzał poza domem. Kiedy przyjeżdżał na kilka tygodni,
przechadzał się po pokojach wolnym krokiem i uprzyjemniał życie Zofii i jej matce, ale gdy
przebywał na morzu, stawał się bardzo daleki.
Dziś w skrzynce leżał tylko jeden nieduży list - i był do Zofii.
„Zofia Amundsen - głosił napis na małej kopercie - ul. Koniczynowa 3”. To wszystko,
nigdzie nie podano, kto go wysłał. Nie było nawet znaczka.
Zofia szybko zatrzasnęła furtkę i zaraz otworzyła kopertę. W środku znalazła jedynie
mały arkusik papieru, nie większy od samej koperty. Napisano na nim:
Kim jesteś?
I nic więcej. Ani pozdrowień, ani podpisu, tylko te dwa odręcznie napisane słowa i
duży znak zapytania.
Jeszcze raz obejrzała kopertę. No tak, list był do niej, ale kto wsunął go do skrzynki?
Zofia w pośpiechu otwierała drzwi do czerwonego domu. Jak zwykle kot Shere Khan
zdążył chyłkiem przemknąć wśród krzewów, wskoczyć na schodki i prześlizgnąć się przez
drzwi, zanim zamknęła je za sobą.
- Kici, kici, kici!
Gdy matka Zofii złościła się na to czy owo, zdarzało się, że nazywała dom, w którym
mieszkali - menażerią. Menażeria to zbiorowisko rozmaitych zwierząt i prawdę
powiedziawszy Zofia była bardzo zadowolona ze swego zwierzyńca. Najpierw dostała wazę
ze złotymi rybkami: Złotowłosą, Czerwonym Kapturkiem i Czarnym Piotrusiem. Później
przybyły papużki, Kruszyna i Okruszek, żółw Gowinda, a wreszcie żółtobrązowy jak
pręgowany tygrys kot Shere Khan. Wszystkie zwierzaki miały stanowić swoistą
rekompensatę za to, że matka późno wracała z pracy, a ojciec tułał się gdzieś po morzach i
oceanach.
Zofia zrzuciła z ramion szkolny plecak i wystawiła dla Shere Khana miseczkę z kocim
jedzeniem. Wreszcie klapnęła na kuchenny stołek z tajemniczym listem w dłoni.
Kim jesteś?
Skąd mogła wiedzieć? Oczywiście była Zofią Amundsen, ale kto to taki? Na razie
jeszcze dokładnie tego nie wiedziała.
A gdyby nazywała się zupełnie inaczej? Na przykład Anna Knutsen? Czy wówczas
byłaby kimś innym?
Nagle przypomniało jej się, że tata z początku chciał, by miała na imię Synneve. Zofia
spróbowała wyobrazić sobie, że wyciąga rękę i przedstawia się jako Synn0ve Amundsen, ale
nie, to nie było to. Przez cały czas przedstawiała się zupełnie inna dziewczynka.
Zeskoczyła na podłogę i nie wypuszczając z ręki niezwykłego listu przeszła do
łazienki. Stanęła przed lustrem i głęboko zajrzała sobie w oczy.
- Jestem Zofią Amundsen - powiedziała.
Dziewczynka w lustrze nawet się nie skrzywiła. Bez względu na to, co robiła Zofia, i
ona robiła to samo. Zofia starała się uprzedzić swe lustrzane odbicie wykonując błyskawiczny
ruch, ale ta druga okazała się równie szybka.
- Kim jesteś? - zapytała.
I teraz także nie otrzymała żadnej odpowiedzi, ale przez moment poczuła, że sama
zapędziła się w kozi róg, nie wiedziała bowiem, kto zadał pytanie, czy ona sama, czy też jej
lustrzane odbicie.
Zofia przysunęła palec wskazujący do nosa w lustrze i powiedziała:
- Ty to ja.
Kiedy jej oświadczenie pozostało bez odzewu, odwróciła zdanie:
- Ja to ty.
Zofia Amundsen nie zawsze była zadowolona ze swojego wyglądu. Często słyszała,
że ma piękne migdałowe oczy, ale z pewnością powtarzano jej to tylko dlatego, że miała za
mały nos i za duże usta. W dodatku uszy tkwiły zbyt blisko oczu. A już najgorsze ze
wszystkiego były proste, gładkie włosy, za nic nie dające ułożyć się w żadną fryzurę. Czasami
ojciec gładził ją po głowie i mówił: „Moje ty dziewczę o włosach jak len”, nawiązując do
utworu muzycznego Claude’a Debussy’ego. Mógł sobie tak mówić, nie był skazany na to, by
przez całe życie zwisały mu z głowy proste czarne strąki. Na włosy Zofii nie działały ani
pianki, ani żele.
Czasami własny wygląd zdawał jej się do tego stopnia dziwny, że zastanawiała się,
czy przypadkiem nie jest kaleką. W każdym razie matka wspominała o trudnym porodzie. Ale
czy to naprawdę sam poród decydował o wyglądzie człowieka?
Czy to nie dziwne, że nie wiedziała, kim jest? I czy nie bezsensowne, że sama nie
może decydować o swoim wyglądzie? Został jej podany na tacy. Owszem, mogła wybierać
sobie przyjaciół, ale samej siebie nie wybrała. Nie wybrała nawet tego, że jest człowiekiem.
Co to jest człowiek?
Zofia znów popatrzyła na dziewczynkę w lustrze.
- Chyba pójdę odrabiać biologię - oznajmiła, jakby chciała się usprawiedliwić. W
następnej chwili była już na korytarzu.
Nie, raczej wyjdę do ogrodu, pomyślała.
- Kici, kici, kici!
Zofia wypchnęła kota na schody i zamknęła za sobą drzwi.
Stała na wysypanej żwirem alejce, trzymając w dłoni tajemniczy list, gdy nagle
ogarnęło ją dziwne uczucie. Miała wrażenie, że jest lalką, która za dotknięciem
czarodziejskiej różdżki stała się nagle żywą istotą.
Czy to nie dziwne, że znajdowała się teraz na świecie, że mogła przebywać w tak
niezwykłej baśni?
[ Pobierz całość w formacie PDF ]