wyzwalanie aktywnosci Doskonalenie, Pliki PDF
[ Pobierz całość w formacie PDF ]
W
YZWALANIE AKTYWNOÂCI TWÓRCZEJ
WYZWALANIE AKTYWNOÂCI TWÓRCZEJ
POPRZEZ ZAJ¢CIA MUZYCZNE
Krystyna Kucharska
Zaj´cia muzyczne, uwzgl´dniajàc edukacj´ po-
znawczà, twórczà, spo∏ecznà, a tak˝e praktyczne
dzia∏anie, w sposób szczególny wp∏ywajà na ogól-
ny rozwój dzieci. Doskonalà percepcj´ s∏uchowà,
budzà wra˝liwoÊç estetycznà,rozwijajà sfer´ emo-
cjonalnà i intelektualnà, wdra˝ajà do sprawnego
i logicznego myÊlenia, kojarzenia poj´ç, porówny-
wania, dokonywania analizy i syntezy.
Na przyk∏ad çwiczenia muzyczne,zagadki i çwi-
czenia zapisu najprostszych motywów z zastoso-
waniem barwnych uk∏adanek nie tylko kszta∏cà
s∏uch dziecka,ale wymagajà te˝ logicznego myÊle-
nia i çwiczà koncentracj´ uwagi.Wyrabiajà tak˝e
umiej´tnoÊç szybkiej reakcji, zw∏aszcza na to, co
nowe, kszta∏tujà wyobraêni´ i inwencj´ twórczà.
Âpiew, zabawy ruchowo-muzyczne, zaj´cia mu-
zyczne zintegrowane z plastycznymi doskonalà
pami´ç muzycznà, wp∏ywajàc jednoczeÊnie na
rozwój pami´ci ogólnej i wszechstronnej,zarówno
wzrokowej, s∏uchowej, jak i motorycznej.
Wspólne muzykowanie,w które dzieci anga˝u-
jà si´ emocjonalnie, wyrabia poczucie wi´zi ko-
le˝eƒskiej, wdra˝a do pracy zespo∏owej i budzi
ambicj´. Pozwala przezwyci´˝yç nieÊmia∏oÊç,
biernoÊç, apati´, a tak˝e nadmiernà pobudli-
woÊç i nerwowoÊç, poniewa˝ praca nad muzykà
wymaga spokoju. Ka˝da wygrana lub wyÊpiewa-
na nuta ma okreÊlony czas brzmienia – nie mo˝e
byç mowy o poÊpiechu.
Powodzenie w dzia∏aniach muzycznych cz´sto
przywraca wiar´ we w∏asne mo˝liwoÊci i przyczy-
nia si´ do osiàgania coraz lepszych wyników
w nauce. Dzi´ki Êpiewaniu dziecko ∏atwiej opa-
nowuje prawid∏owà wymow´ – wykonanie pio-
senki opartej na prowadzeniu frazy muzycznej
zmusza do p∏ynnego wyÊpiewania wielu wyra-
zów, a nawet ca∏ych zdaƒ, i to cz´sto w szybkim
tempie. Pozwala to wyeliminowaç skandowanie
podczas czytania. Z kolei gra na instrumentach
perkusyjnych wp∏ywa na sprawnoÊç manualnà,
a co za tym idzie – na nauk´ pisania.
Doceniajàc walory edukacji muzycznej i dà-
˝àc do wykorzystania licznych mo˝liwoÊci z nià
zwiàzanych, od trzech lat prowadzimy w naszym
przedszkolu zaj´cia umuzykalniajàce z uwzgl´d-
nieniem metod C. Orffa, E. J. Dalcroze’a i Z. Ko-
dálya. Naszym celem jest wyzwalanie aktywno-
Êci i twórczoÊci dzieci.
Dzi´ki takim formom, jak:
l
improwizacje ruchowe,
l
improwizacje instrumentalne,
l
opowieÊci ruchowe,
l
zabawy i çwiczenia rytmiczne
przedszkolaki wyra˝ajà siebie i poznajà w∏asne
mo˝liwoÊci.
Metoda Carla Orffa
Metoda Orffa polega na stosowaniu takich
form wychowania muzycznego, jak:
l
odtwarzanie muzyki wokalnej i instru-
mentalnej (Êpiewanie i granie na instru-
mentach),
l
tworzenie muzyki wokalnej i instrumen-
talnej,
l
integracja ruchu, Êpiewu, gry na instru-
mentach, s∏owa mówionego.
Centralne miejsce w tej metodzie zajmuje gra
na instrumentach perkusyjnych. Âpiewanie pie-
Êni (g∏ównie ludowych) odbywa si´ przewa˝nie
a capella lub przy ich akompaniamencie.Tworze-
nie muzyki polega na improwizacji wokalnej, in-
strumentalnej,wokalno-instrumentalnej i rucho-
wej. W poczàtkowej fazie nauczania twórczoÊç
dziecka jest ca∏kowicie swobodna i nieograniczo-
na ˝adnymi zasadami. W nast´pnym etapie zo-
staje podporzàdkowana za∏o˝eniom dotyczàcym
doboru wspó∏brzmieƒ, kszta∏towania linii melo-
dycznej, rytmu, formy, instrumentacji.
G∏ówny nacisk po∏o˝ony jest w tej metodzie
na ekspresj´ wynikajàcà z zaanga˝owania emo-
cjonalnego dziecka i jego mo˝liwoÊci twórczych.
Wychowanie Przedszkolne 5/2004
23
W
YZWALANIE AKTYWNOÂCI TWÓRCZEJ
Metoda E. J. Dalcroze’a
nie pami´ciowego i wzrokowego przy zachowaniu
sta∏ej relacji: symbol – dêwi´k, dêwi´k – symbol.
Podstawà kszta∏cenia poczucia rytmu jest uwra˝-
liwienie na czas trwania wartoÊci rytmicznych.
Wprowadza si´ sylaby rytmiczne, które kojarzà
si´ dzieciom z wartoÊciami rytmicznymi:
Metoda Dalcroze’a polega na stosowaniu
w procesie dydaktycznym nast´pujàcych form
wychowania muzycznego:
l
çwiczenia muzyczno-ruchowe
l
odtwarzanie pieÊni
l
gra na instrumentach
l
tworzenie muzyki.
sylaba
ti
oznacza ósemk´
sylaba
ta
oznacza çwierçnut´
sylaba
ta-a
–pó∏nut´
sylaba
ta-a-a
– ca∏à nut´.
Najwa˝niejszà rol´ przypisuje si´ w tej meto-
dzie çwiczeniom muzyczno-ruchowym. Majà one
form´: çwiczeƒ i zabaw rytmicznych, ilustracji
ruchowej utworów muzycznych i ich inscenizacji,
improwizacji rytmicznej i ruchowej, taƒców. In-
strumenty towarzyszà ró˝nym zabawom rytmicz-
nym, s∏u˝à do akompaniowania podczas taƒców,
inscenizacji lub ilustracji piosenek. Tworzenie
muzyki polega przede wszystkim na improwiza-
cji ruchowej, ilustracji zjawisk akustycznych, in-
scenizacji piosenek, realizacji ruchowej rytmu
muzycznego. Podstaw´ realizacji ruchowej prze-
biegu rytmicznego stanowià schematy ruchowe,
oddzielne dla ràk i nóg. R´ce odtwarzajà me-
trum muzyczne (taktowanie), a nogi – przebieg
rytmiczny danego utworu.
Nieod∏àcznym elementem tej metody jest fo-
nogestyka polegajàca na przedstawieniu dêwi´-
ku za pomocà odpowiedniego gestu.
* * *
Po trzech latach organizowania tego typu zaj´ç
mo˝emy stwierdziç, ˝e przynoszà one korzyÊci
zarówno dzieciom, jak i nauczycielkom, wyzwala-
jàc u wszystkich pomys∏owoÊç i oryginalnoÊç oraz
sprawiajàc du˝o radoÊci.
Przedszkolaki nauczy∏y si´ reagowaç ruchem
na wartoÊci rytmiczne, rytmizowaç teksty, wyli-
czanki, porzekad∏a, wyra˝aç gestem i ruchem
zjawiska przyrodnicze, uk∏adaç akompaniamen-
ty do piosenek, a tak˝e rytm i melodie do poda-
nego tekstu, odczytywaç wartoÊci rytmiczne sy-
labami
ti, ta
. Pozna∏y poj´cia muzyczne, taƒce,
zabawy i melodie ró˝nych narodów. Sta∏y si´ bar-
dziej rozÊpiewane, twórcze, otwarte na propozy-
cje. Wykazujà wi´kszà wra˝liwoÊç s∏uchowà,
sprawniej kojarzà poj´cia, porównujà, dokonujà
analizy i syntezy. Ch´tnie uczestniczà w impre-
zach kulturalnych.
Wspólne muzykowanie przyczyni∏o si´ do za-
cieÊnienia wi´zi mi´dzy wychowankami i na-
uczycielkami. Dzieci odnoszà sukcesy na festi-
walach i konkursach piosenki.
Zach´cajàc do wykorzystywania na zaj´ciach
umuzykalniajàcych metod, które wyzwalajà ak-
tywnoÊç twórczà dzieci, prezentujemy scena-
riusz „Na ile to policzysz?” (str. 28).
Metoda Zoltána Kodálya
Metoda Kodálya polega na stosowaniu nast´-
pujàcych form wychowania muzycznego:
l
odtwarzanie pieÊni
l
s∏uchanie muzyki
l
gra na instrumentach
l
tworzenie muzyki.
Odtwarzanie pieÊni stanowi form´ centralnà.
Jest ÊciÊle powiàzane z naukà notacji muzycznej.
W nauczaniu opartym na solmizacji relatywnej
wprowadzane sà optymalne dawki informacji
wymagajàce przede wszystkim s∏uchowego opa-
nowania wzoru melodyczno-rytmicznego, nast´p-
24
Wychowanie Przedszkolne 5/2004
[ Pobierz całość w formacie PDF ]